Bireyler ve birey olamayan bireyler: liberalizm ve 19. yüzyılın çelişkileri

Abstract

Bu çalışmada 19. yüzyıl Sanayi Devrimi döneminde yaşanan toplumsal bunalım, liberalizmin ve kapitalizmin kendi içsel dinamikleriyle açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışma, meseleyi bireyin ortaya çıkış sürecinden itibaren ele almakta, liberalizm, Aydınlanma ve devrimler çağını izleyerek konuyu 19. yüzyıla kadar getirmektedir. Bu çerçevede çalışma, konuyu iki başlık altında incelemektedir. İlk olarak bireyin ya da bireyselliğin gelişimi konusu liberal söyleme yakın tonlar içerirken, ikinci olarak da bireysellik/haklar kümesinin genişliği bu söylemin ne derece, hangi toplumsal kesimler için geçerli olabildiğini sorgulamaktadır. Öte yandan bu çalışma, bugün ortaya çıkan eşitsizliklerin ve günümüzün tüketerek var olabilen bireyinin sadece ve basitçe 1980’ler sonrası dönüşümle açıklanmasının aksine, meseleyi daha erken zamanlardan itibaren temellendirmeyi denemektedir. Başka bir ifadeyle tek başına neo-liberalizmin günah keçisi ilan edilmesi yerine sorunu liberalizmin birey anlayışında aramayı önermektedir.