Yüksek gerilim tesislerinde yapılan canlı bakım çalışmalarında elektromanyetik alan seviyeleri ve değerlendirilmesi

Abstract

Türkiye elektrik sektörü 2001 elektrik piyasası kanunu sonrasında üretim, iletim, toptan satış, dağıtım ve perakende satış olmak üzere farklı faaliyet alanlarına bölünmüştür. Bu kapsamda rekabete açık, şeffaf, kaliteli, ucuz ve kesintisiz elektrik temini üzerine çalışmaları başlamış ve hız kazanmıştır. Ayrıca Türkiye’nin AB aday süreci ve AB’nin direktifleri doğrultusunda Türkiye’de mevcut durumların göz önüne alınıp, elektrik piyasasının ve enterkonnekte sisteme bağlantıların işlerlik kazandırılması; hizmet kalitesinde ve enerjinin iletimin sürekliliğinin sağlanması, Avrupa ülkeleriyle birlikte hareket etmesini sağlamıştır. Enerji işletmeciliğinin ve kesintisiz enerji iletiminin günümüz teknolojisine uygun bir hale getirilmesi ülke kalkınmasına büyük ölçüde fayda sağlayacaktır. Mevcut enerji sisteminin gelişmesi beraberinde canlı bakım konularının da ele alınması gerektiğini göstermektedir. Enerjinin arz ve talebinin artması kesintisiz elektrik iletimi konusunda yatırımlar yapılmasını ve yapılan bu yatırımlar neticesinde gerekli canlı bakım çalışmalarının sağlanması hususunu kaçınılmaz kılmaktadır. Söz konusu bu çalışmada öncelikle dünyada canlı bakım çalışmaları incelenmiştir. Çalışmanın devamında ise; Türkiye’deki canlı bakım çalışmalarının nasıl yapıldığı üzerinde durulmuş ve bu çalışmalar esnasında çalışanların manyetik ve elektrik alanın ne derecede maruz kaldığı ölçülmüştür. Yapılan bu çalışmalarda TEİAŞ’ın yükümlülüğündeki bazı enerji iletim hatları ve trafo merkezleri seçilmiştir. İlk aşamada ilgili kurum hakkında bilgiler verilmiş olup, sonrasında iletim şirketinin canlı bakım faaliyetlerini nasıl gerçekleştirdiği ve hangi aşamalardan geçildiğiyle ilgili bilgiler sunulmuştur. Çalışmanın son aşamasında canlı bakım çalışmalarında çalışanların maruz kaldığı manyetik ve elektrik alan ölçümleri yapılmış ve çalışanlara etkileri üzerinde durulmuş, yapılan modelleme sonucunda uluslararası literatürde belirtilen sınırlar üzerine bir değerlendirme yapılmıştır.

Turkish electricity sector was separated into different activity areas as generation, transmission, whole sale, distribution and retail sales, after the establishment of Electricity Market Law in 2001. In this scope, the studies for ensuring electricity sourcing in an environment which is open to competition and transparent and enabling high quality, low price and uninterrupted energy supply were started. In addition to that the nomination process of Turkey to EU and the EU requirements leaded the utilization of Turkish electricity market and interconnected system, which resulted in the collaboration with the EU countries in terms of ensuring high service quality and uninterrupted transmission. The improvement of energy management and ensuring the transmission of energy without interruption will be beneficial for the development of the country. The improvements in the energy systems lead us to consider live line maintenance issues. The increase in the supply and the demand of the energy forces us to make new investments to ensure an uninterrupted energy transmission and perform live line maintenance activities as a result of these investments. In this study, first the live line maintenance activities in the world will be reviewed. Second, the performance of live line maintenance activities in Turkey, and the exposure to magnetic and electric fields with measurements will be examined. A group of energy transmission lines and transformer centers in the responsibility of TEİAŞ were included in the analyses for the study. First, background information related to the transmission company and the methods followed during the live line maintenance activities was provided. After the background information, the analysis results regarding the effects of magnetic and electric fields exposed during the live line maintenance activities were provided with measurement and modelling details, effects on employees and comparison to the thresholds provided in the literature.