Enerji altında yüksek gerilim şalt tesislerinde topraklama ölçümü ve analiz: Denizli-1 Trafo Merkezi örneği

Abstract

Bir elektrik tesisinde dışarıdan göz ile görülmeyen, toprağın ve betonun altına kalan topraklama sistemi hem can hem de teçhizat güvenliği açısından çok önemlidir. Göz önünde olmadığı için zaman içinde yapısında meydana gelen bozulmalar, tesiste anlamlandırılamayan arızalara, kesintilere ve hatta ölümlere neden olabilmektedir. Bu durum da topraklama sistemlerini bir tesisin en kritik parçası yapar. Ülkemizde özellikle de yüksek gerilim elektrik tesislerindeki topraklama sistemlerinin periyodik kontrolleri ve ölçüm teknikleri ilgili yönetmelikler ve standartlara bağlı kalınarak belirlenmiştir. Yeni yapılan tesislerde yapım aşamasında kesinlikle yapılan topraklama ölçümleri, tesis devreye girdikten sonraki yıllarda tesisin durumuna göre, enerji kesintisi alınıp alınamayacağına ve kesinti sürelerine göre tam olarak, yönetmeliklerde belirtilen sürelerde yapılamamaktadır. Yapılan periyodik ölçümlerde de, trafo merkezine bağlı dış topraklayıcıların demontajı ve tekrar montajı için ilave iş gücü ile ilave zaman gereksinimi olmakta bu da yapılan çalışmayı hem zorlaştırmakta hem de gereksiz uzun enerji kesintilerine sebep olmaktadır. Tez çalışmasında kullanılacak olan trafo merkezinde, enerji altında, herhangi bir dış topraklayıcı sökmeden, topraklama performansı ölçümleri yapılmıştır. Yapılan ölçümler, enerjisiz ilk devreye alma ölçümleri, IEEE 80-2000 standardına göre yapılan hesaplamalar ve CymGrd ile yapılan topraklama analizi ile karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak da enerji altında yapılan ölçümlerin yöntem ve hesaplamalar açısında tatmin edici olduğu görülmüştür. Bu yöntem ile herhangi bir elektrik kesintisine ve ilave iş gücüne ihtiyaç duyulmadan bir trafo merkezinin topraklama performansı ölçülüp değerlendirilebilmektedir.

In an electrical facility; the grounding system which is generally concealed under the soil and concrete, and is not visible from the outside. It is very important for both life and equipment safety. Since the deterioration over the times can not be seen and examined the root couse of failures, interruptions on even death can not be understood. This makes grounding systems one of the most critical equipment of power systems. In TEİAS, periodic controls and measurement techniques of grounding systems in high voltage electrical installations are determined by adhering to the relevant regulations and standards. In the new facilities, the grounding measurements which are absolutely made during the construction and commissioning phases unfortunately the tests cannot be carried out in the periods specified in the regulations, due to the service control requirements. In the periodic measurements, additional time and work force are required for the disassembly and reassembly of the external grounders connected to the transformer center and this makes the work harder and also leads to unnecessary long power cuts. Grounding performance measurements were made at the substation to be used in the thesis study, without removing any external earthing under power. The measurements were compared with the first non-energized measurements, the IEEE 80-2000 standard and the grounding analysis done by CymGrd. As a result, the measurements made under the energized system were satisfactory in terms of methods and calculations. With this method, the earthing performance of a substation can be evaluated without the need for any power outages.