Okul yöneticileri ve öğretmenlerin tükenmişlik algıları

Abstract

Bu çalışmada Denizli metropol ilçelerinde görev yapmakta olan okul yöneticileri ile öğretmenlerin tükenmişlik algı düzeyleri ve bunun faklı değişkenlere göre değişiklik gösterip/göstermediği araştırılmıştır. Araştırmada “tarama modeli” kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2020–2021 Eğitim-Öğretim yılı Denizli ili metropol ilçeleri Merkezefendi ve Pamukkale ilçesinde görev yapan okul yöneticileri ile öğretmenler oluşturmaktadır. “Tesadüfi örnekleme” yöntemiyle 313 okul yöneticisi ve öğretmene ulaşılarak veriler toplanmıştır.Okul müdürleri ve öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri en yüksek olan maddenin “Yolun sonuna geldiğimi hissediyorum.” Maddesi ile “Öğrencilerle aramda rahat bir hava yaratıyorum.” maddesine “Çoğu zaman” düzeyinde katılım gösterildiği görülürken en az katılımın “işimin beni kısıtladığım biliyorum.” maddesine “Hiçbir zaman” şeklinde olduğu görülmüştür. Alt boyutlara katılım düzeyinin ise Duygusal Tükenme ve Duyarsızlaşma alt boyutlarına katılım düzeyine “Çok nadir” düzeyinde katılım gösterirken Kişisel Başarı alt boyutuna ve tükenmişlik algılarının genel olarak “Bazen” düzeyinde olduğu görülmüştür. Dolayısıyla okul yöneticileri ve öğretmenlerin zaman zaman tükenmişlik algıları yaşadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Okul yöneticileri ve öğretmenlerin tükenmişlik algılarının cinsiyete göre duygusal tükenme ve kişisel başarı alt boyutlarıyla genel olarak tükenmişlik algılarında anlamlı farklılık görülmez iken duyarsızlaşma alt boyutunda farklılık olduğu tespit edilmiştir. Yine yaşa göre duyarsızlaşma ve kişisel başarı alt boyutlarıyla genel manada farklılık göstermediği ancak duygusal tükenme alt boyutunda ise farklılık olduğu ve bu farklılığın 20-30 yaş aralığında olanlar ile 51-65 yaş aralığında olanlar arasında ve 31-40 yaş aralığında olanlarla ile 51-65 yaş aralığında olanlar arasında olduğu görülmüştür.Okul müdürleri ve öğretmenlerin tükenmişlik algılarının eğitim düzeyine göre duygusal tükenme, duyarsızlaşma, kişisel başarı alt boyutlarıyla genel olarak tükenmişlik algılarında anlamlı farklılık olmadığı eğitim düzeyinin lisans veya lisansüstü mezunu olmaya göre hem alt boyutlarda hem de tükenmişlik algılarında genel olarak herhangi bir farklılık yaratmadığı ve algılarının benzer şekilde olduğu tespit edilmiştir. Okul müdürleri ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin kıdeme göre duygusal tükenme alt boyutunda farklılık olduğu ancak duyarsızlaşma, kişisel başarı alt boyutlarıyla genel manada tükenmişlik algılarının farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Okul müdürleri ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin öğrenci sayısına göre duygusal tükenme alt boyutu ile genel tükenmişlik algılarının farklılık gösterdiği görülürken; duyarsızlaşma ve kişisel başarı alt boyutlarında ise tükenmişlik algılarının farklılık göstermediği görülmüştür. Yine okulun bulunduğu yerin sosyo-ekonomik düzeyine göre duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı alt boyutlarıyla genel tükenmişlik algılarının anlamlı düzeyde farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Okul müdürleri ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin aldıkları ödül sayısına göre duygusal tükenme alt boyutunda farklılık gösterdiği görülürken diğer alt boyutlar duyarsızlaşma ve kişisel başarı alt boyutlarıyla tükenmişlik genel algılarında anlamlı farklılık görülmemiştir. Okul müdürleri ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinde aldıkları ceza-disiplin suçu sayısına göre duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı alt boyutlarıyla tükenmişlik genel algılarında anlamlı farklılık görülmemiştir. Okul müdürleri ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin çalıştıkları okullardaki öğretmen sayısına göre; duygusal tükenme alt boyutunda ve tükenmişlik genel algılarında anlamlı farklılık görülmüş ve bu farklılığın 41-50 kişilik okullarda çalışanlarla 61-70 kişilik okullarda çalışanlar arasında olduğu görülmüştür. Duyarsızlaşma ve kişisel başarı alt boyutlarında ise anlamlı farklılık görülmemiştir.