Ortaokul Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilerin çevreye karşı duyarlılıklarının incelenmesi: Denizli il örneği

Abstract

21. yüzyılın en önemli sorunlarından biri özellikle sanayileşme ve sürekli artan nüfusun etkisiyle gittikçe artan çevre sorunlarıdır. Çevre sorunlarının çoğu öncelikle yerel ve bölgesel nitelikte ortaya çıksa da zamanla bu sorunlar küresel boyuta ulaşmış, ekolojik dengenin bozulması neredeyse geri döndürülemeyecek boyuta ulaşmıştır. Çevre problemlerinin çözümü ve çevreyi koruyarak sürdürülebilir bir gelişmenin sağlanması için yeni teknolojik gelişmelerden faydalanmak veya çevrenin korunmasına yönelik çıkarılan kanunların uygulanması kurtarıcı olarak görülebilir ancak bunlardan daha önemlisi yeni nesillerin çevre duyarlılığının geliştirilmesi gerektiğidir. Bunun için de ilk olarak yeni neslin, çevre duyarlılığının hangi düzeyde olduğunun saptanması gerekir. Buradan yola çıkarak bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin çevre algı düzeylerinin gün yüzüne çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırmada katılımcıların cinsiyeti, yaşı, sınıf düzeyi, anne-babasının eğitim durumu, yerleşim yeri, ailenin gelir durumu, çevre dersini seçmeye istekli oluşu ve çevreci bir grubun çalışmalarına aktif katılımı gibi değişkenler irdelenmiştir. Nicel araştırma desenlerinden biri olan tarama modeli ile yapılandırılan araştırmanın evreni Denizli ilinde öğrenim gören ortaokul öğrencileridir. Küme örnekleme yöntemi ile belirlenen 540 katılımcı araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmanın veri toplama aracı, çevre tutum ölçeğidir. Elde edilen veriler ile SPSS 20 programında aritmetik ortalama, t testi ve tek yönlü varyans (ANOVA) analizi işlemleri uygulanmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların yaşı, cinsiyeti ve çevre dersini seçmeye istekli oluş ile çevreye dair tutumları arasında anlamlı bir fark saptanmıştır. Araştırmanın diğer bağımlı değişkenleri olan katılımcıların sınıf düzeyleri, anne-baba eğitim düzeyleri, aile gelir düzeyleri, eğitim aldıkları okulun yer aldığı yerleşim yeri, katılımcıların okulun bulunduğu mekândan farklı mahallelerde ikamet etmesi ve çevreci grubun faaliyetlerine aktif olarak katılma ile çevreye yönelik tutumları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Anahtar Kelimeler: Sosyal bilgiler, çevre, çevre eğitimi, çevreye yönelik tutum, duyarlılık ve çevre sorunları

One of the most important problems of the 21st century is increasing environmental problems, especially due to the effects of industrialization and the rising population. Although most environmental problems occur primarily in local and regional nature, they have reached a global dimension in time. Ecological balance alteration has reached to an almost unchangeable dimension. In order to ensuring a sustainable development by protecting the environment and solving environmental issues, using new technological developments or applying the legislation regarding environmental protection may be considered as a savior. However, the development of environmental awareness of the new generations will be much more important. For this purpose, first of all, it is necessary to know the level of environmental awareness of the new generation. The aim of the study is to determine the environmental perception levels of middle school students. In this study, variables such as gender, age, grade, educational status of parents, residential area, income status of the family, whether the student choose a courses on environment and having an active participation in the activities of environmentalist groups were examined. One of the quantitative research patterns, the scanning model was used for the study. The universe of the study consisted of secondary school students studying in the province of Denizli. The 540 participants determined by cluster sampling method constituted the sample of the research. The environmental attitude scale was used for data collection. Arithmetic average, t test and variance (ANOVA) analysis were performed with the data obtained in SPSS 20 program. As the result of the research, there was a significant difference between the gender of the participants and the active participation in the activities of the environmental groups and the attitudes towards the environment. There was no significant difference between the other variables of the study including grade, parents education levels, family income levels, the location of the school where the education took place, the presence of the participants in different neighborhoods, having an active participation in the activities of environmentalist groups were examined the and the environmental attitudes of the participants.