Covid-19 pandemi oncesi ve pandemi sürecinde 4-6 yaş cocuklarının dijital oyun bağımlılık eğilimleri ve ebeveyn rehberlik stratejilerinde görülen farklılıkların incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı COVID-19 pandemi öncesi ve pandemi sürecinde 4-6 yaş çocuklarının dijital oyun bağımlılık eğilimleri ve ebeveyn rehberlik stratejilerinde görülen farklılıkları incelemektir. Nicel araştırma türlerinden ilişkisel tarama modeliyle yapılan bu araştırmada Pandemi Öncesi-Çalışma 1 ve Pandemi Süreci-Çalışma 2 olarak adlandırılan 2 farklı çalışma grubu kullanılmıştır. Her iki çalışma grubunda da örneklemi, Denizli il merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bağımsız ve ilkokul bünyesindeki okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 4-6 yaş arasında çocuğu olan ebeveynler oluşturmaktadır. Pandemi Öncesi-Çalışma 1’e 437 ebeveyn, Pandemi Süreci-Çalışma 2’ye ise 496 ebeveyn katılmıştır. Her iki çalışma grubunda da ebeveynler basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmanın verileri ‘‘Okul Öncesi Dönem Çocukları Bağımlılık Eğilimi Ölçeği (DOBE)’’, ‘‘Dijital Oyun Ebeveyn Rehberlik Stratejileri Ölçeği (DOERS)’’ ve ‘‘Kişisel Bilgi Formu’’ olmak üzere üç veri toplama aracı kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS 25 paket programı kullanılmıştır. Pandemi Öncesi-Çalışma 1 ve Pandemi Süreci-Çalışma 2 arasındaki farkları belirlemek için bağımsız örneklemler t testi kullanılarak gruplar arası farklar saptanmıştır. Ayrıca DOBE ve DOERS ölçeğine ilişkin betimsel istatistikler yapılmış ve iki çalışma grubu karşılaştırılmıştır. Çocukların ve ebeveynlerin sosyokültürel özelliklerinin dijital oyun bağımlılık eğilimleri ve ebeveyn rehberlik stratejileriyle ilişkisini incelemek amacıyla bağımsız örneklemler t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) testleri uygulanmıştır. Çocukların dijital oyun bağımlılık eğilimlerine sosyokültürel özelliklerin etkilerini belirlemek için ise hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Çalışmaya katılan ebeveynlerin uyguladıkları ebeveyn rehberlik stratejilerinin anne ve babalar arasında istatistiksel olarak fark olup olmadığını belirlemek amacıyla bağımsız örneklemler t testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda pandemi öncesine göre pandemi sürecinde 4-6 yaş çocuklarının dijital oyun bağımlılık eğiliminin artış gösterdiği görülmüştür. Ebeveynlerin uyguladığı rehberlik stratejilerinde pandemi öncesi ve pandemi sürecinde farklılıklara bakıldığında pandemi sürecinde aktif, serbest ve dijitale yönlendiren ebeveyn rehberlik stratejisi puanlarının arttığı görülmüştür. Ayrıca babaların annelere göre çocuklarını daha fazla dijitale yönlendiren ve serbest stratejiyi tercih ettiği ve eğitim düzeyi yüksek olan babaların, çocuklarını daha fazla dijitale yönlendirdikleri saptanmıştır. Bunun yanı sıra üst gelir grubunda bulunan ebeveynlerin çocuklarına dijitale yönlendiren ve serbest ebeveyn rehberlik stratejilerini uyguladıkları görülmektedir. Bununla birlikte annenin çalışma durumunun çocukların bağımlılık eğilimini anlamlı olarak yordadığı görülmektedir. Bu bulgu annenin çalışma saatleri uzadıkça çocukların dijital oyun bağımlılık eğilimi puanlarında artış olduğunu göstermektedir. Ayrıca çocukların cinsiyeti erkek olduğunda ve daha uzun süre ekran başında olduklarında dijital oyun bağımlılık eğilimleri artmaktadır. Son olarak dijitale yönlendiren ve serbest ebeveyn rehberlik stratejilerinin çocukların bağımlılık eğilimlerini anlamlı olarak yordadığı saptanmıştır. Diğer bir ifadeyle, ebeveynler dijitale yönlendiren ve serbest rehberlik stratejilerini benimsedikçe, çocukların dijital oyun bağımlılık eğilimleri artmıştır.

The aim of this study is to examine the differences in digital play addiction tendencies and parental guidance strategies of children aged 4-6 years before and during the COVID-19 pandemic. In this study, which was conducted with the relational screening model, which is one of the quantitative research types, 2 different study groups called Pre-Pandemic-Study 1 and Pandemic Process-Study 2 were used. In both study groups, the sample consists of parents with children between the ages of 4 and 6 who attend pre-school education institutions affiliated to the Ministry of National Education in the city center of Denizli. 437 parents participated in Pre-Pandemic-Study 1 and 496 parents participated in Pandemic Process-Study 2. In both study groups, parents were determined by simple random sampling method. The data of the study were collected using three data collection tools: "Preschool Children's Addiction Tendency Scale (DOBE)", "Digital Play Parental Mediation Strategies Scale (DOERS)" and "Personal Information Form". SPSS 25 package program was used in the analysis of the research data. To determine the differences between Pre-Pandemic-Study 1 and Pandemic Period-Study 2, differences between groups were determined using independent samples t-test. In addition, descriptive statistics on DOBE and DOERS scales were made and the two study groups were compared. Independent samples t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) tests were applied to examine the relationship of children's and parents' sociocultural characteristics with digital game addiction tendencies and parental guidance strategies. Hierarchical regression analysis was conducted to determine the effects of sociocultural characteristics on children's digital game addiction tendencies. Independent samples t-test was applied to determine whether the parental guidance strategies applied by the parents participating in the study were statistically different between mothers and fathers. As a result of the analyzes, it was seen that the digital game addiction tendency of 4-6 year old children increased during the pandemic process compared to the pre-pandemic period. Considering the differences in the guidance strategies applied by the parents before the pandemic and during the pandemic period, it was seen that the scores of the active, free and digital parental guidance strategy increased during the pandemic process. In addition, it has been determined that fathers prefer the free strategy and direct their children to digital more than mothers, and fathers with a high level of education direct their children to digital more. In addition, it is seen that parents in the upper income group apply digital-directing and free parental mediation strategies to their children. However, it is seen that the working status of the mother significantly predicts the addiction tendency of the children. This finding shows that children's digital game addiction tendency scores increase as the working hours of the mother get longer. In addition, digital game addiction tendencies increase when children are male and are on the screen for longer periods of time. Finally, it was found that digital-directing and free parental mediation strategies significantly predicted children's addiction tendencies. In other words, as parents adopted digital-directing and free mediation strategies, children's digital game addiction tendencies increased.