Tip 2 diyabetes mellitus tanısı alan hastaların ilaç tedavisine uyumu ve yaşam kalitesi ile ilişkisi

Abstract

Diyabet ilaçlarına uyum, iyi diyabet kontrolünün sağlanmasında, mortalite ve morbiditenin önlenmesinde önemli bir faktördür. Uyum, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından, bir sağlık çalışanının önerilerine bağlı olarak bir kişinin ilaç alma, diyete uyum ve / veya yaşam tarzı değişikliklerini uygulama derecesi olarak anımlanmaktadır. Bu araştırmada, tip 2 diyabetes mellitus tanısı alan hastaların ilaç tedavisine uyumu ve bunun yaşam kalitesi ile ilişkisini incelemek amaçlanmıştır. Bu çalışma 01.09.2020-31.03.2021 tarihleri arasında Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahiliye ve Endokrinoloji polikliniklerine başvuran tip 2 diyabet hastalarında yapılmıştır. Bu araştırma, kesitsel ve analitik bir çalışmadır. Araştırmaya 182 kişi katılmıştır. Güven aralığı %95, prevalans %13,7, d:0,05 kabul edilerek 182 hastaya ulaşılması hedeflenmiştir. Hastanın onayı alındıktan sonra sosyodemografik verileri içeren, tarafımızca hazırlanan anket formu, Morisky-8 Maddeli İlaca Uyum Anketi (MMAS-8) ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği uygulandı. Verilerin normal dağılıma uygunluğu Shapiro-Wilk ve Kolmogorov Smirnov testleri ile incelenmiştir. Bağımsız grup farklılıklarının incelenmesinde Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Kategorik değişkenler arasındaki farklılıkların incelenmesinde ise Ki-kare analizi kullanılmıştır. Ayrıca sürekli değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesinde Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. Tüm analizlerde p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Araştırma grubunun %58,2’si kadındır ve yaş ortalaması 56,33 ± 10,83’tür. Çalışmamızda SF-36 yaşam kalitesi alt ölçeklerinin ortalama puanları fiziksel fonksiyon 80,91 ± 20,72, fiziksel rol kısıtlılığı 61,54 ± 47,42, mental rol kısıtlılığı 61,9 ± 42,65, canlılık 46,32 ± 13,48, mental sağlık 67,03 ± 13,89, sosyal fonksiyon 83,79 ± 18,3, ağrı 72,53 ± 26,99, genel sağlık 51,29 ± 18,35’tir. Çalışmamızda HBA1C, açlık kan glukozu, tokluk kan glukozu ve total kolesterol değerlerinin yüksek olması, diyabetes mellitus kontrol sıklığının az olması, düzensiz diyet ve kötü egzersiz uyumu, kötü ilaç uyumu için risk faktörü olarak bulunmuştur. İlaç uyumunun önemi konusunda farkındalığı sağlayacak, topluma yönelik eğitimler verilmelidir.

Adherence with diabetes medication is an important factor in ensuring good diabetes control and preventing mortality and morbidity. Adherence is defined by the World Health Organization (WHO) as the degree to which a person takes medication, adheres to diet, and/or implements lifestyle changes based on recommendations from a healthcare professional. In this study, it was aimed to examine the adherence of patients with type 2 diabetes mellitus to diabetes medication and its relationship with quality of life. This study was performed on type 2 diabetes patients who applied to Pamukkale University Faculty of Medicine Internal Medicine and Endocrinology outpatient clinics between 01.09.2020-31.03.2021. This study is a cross-sectional and analitycal study. A total of 182 people participated in the study. Confidence interval was 95%, prevalence was 13.7%, d:0.05 was accepted, and it was aimed to reach 182 patients. After obtaining the patient's consent, a questionnaire form containing sociodemographic data prepared by us, Morisky-8 Itemized Drug Adherence Questionnaire (MMAS-8) and SF-36 Quality of Life Scale were applied. The conformity of the data to the normal distribution was examined with the Shapiro-Wilk and Kolmogorov Smirnov tests. The Mann Whitney U test was used to analyze the independent group differences. Chi-square analysis was used to analyze the differences between categorical variables. In addition, Spearman correlation analysis was used to examine the relationships between continuous variables. In all analyses, p<0.05 was considered statistically significant.58.2% of the research group are women and the average age of the participants is 56.33 ± 10.83. In our study, the mean scores of the SF-36 quality of life subscales are physical function 80.91 ± 20.72, physical role limitation 61.54 ± 47.42, mental role limitation 61.9 ± 42.65, vitality 46.32 ± 13.48 mental health 67.03 ± 13.89, social function 83.79 ± 18.3, pain 72.53 ± 26.99, general health 51.29 ± 18.35. In our study, high HBA1C, high fasting blood glucose, postprandial blood glucose and total cholesterol values, low diabetes mellitus control frequency, irregular diet and poor exercise adherence were found to be risk factors for poor drug adherence.Trainings should be given to the society to raise awareness about the importance of diabetes medication adherence.