Down sendromlu çocuklarda ateroskleroz risk faktörlerinin klinik, laboratuvar ve ekokardiyografik olarak değerlendirilmesi

Abstract

Down sendromu, mayoz bölünme sırasında 21. kromozomun ayrılmamasından kaynaklanan metabolik ve genetik bir hastalıktır. Down sendromlularda ilerleyen yaşlarda koroner arter hastalığı sıklığında artış gözlenmediği gibi normal popülasyondan daha düşük olduğu bulunmuştur. Aterosklerozun erken belirteçlerinden olan karotis intima media kalınlığı ve arteriyel sertleşmenin de Down sendromlularda normal popülasyona göre daha düşük olduğu bulunmuştur. Down sendromlularda bozulmuş lipid metabolizması ve artmış obezite sıklığına rağmen, aterosklerotik hastalık insidansı düşüktür ve bu dirençten sorumlu mekanizmalar yeterince anlaşılamamıştır. Bu çalışmada Down sendromlu çocuklarda ateroskleroz riskinin belirlenmesi ve gelişmesine etki edebilecek risk faktörlerini araştırmayı hedefledik. Bu amaçla çalışmamıza iki grup olarak 35 Down sendromlu ve 35 Down sendromu olmayan çocuk alındı. Çalışmaya alınan tüm çocuklara ekokardiyografik inceleme yapıldı. Ekokardiyografi ile standart ölçümler, arteriyal sertleşme, karotis intima media kalınlığı ve epikardiyal yağ dokusu kalınlığı ölçümü yapıldı. Venöz kan örneklerinden açlık kan şekeri, açlık kan lipitleri, hs-CRP, insülin, serum CXCL2, visfatin, leptin, speksin, endotelin-1, nitrit oksit sentaz, homosistein, total oksidan ve antioksidan kapasite düzeyleri ölçüldü. Gruplar arasında arteriyel sertleşme ve karotis intima media kalınlığı ölçümleri arasında anlamlı farklılık saptanmazken (p>0,05) Down sendromlu çocukların epikardiyal yağ dokusu kalınlık değeri kontrol grubundaki çocuklara göre daha düşük bulundu (p<0,05). Çalışmamızda Down sendromu ve kontrol gruplarındaki çocukların hemoglobin, beyaz küre sayısı, trombosit sayısı, açlık glukoz, insülin, HOMA-IR, LDL, kolesterol, folat ve serbest T4 ölçümleri arasında anlamlı farklılık saptanmadı (p>0,05). Down sendromu grubundaki çocukların HDL düzeyi değerlendirildiğinde ise, kontrol grubundaki çocuklara göre anlamlı düzeyde düşük saptandı (p=0,001). Buna karşın, Down sendromu grubundaki çocukların trigliserit düzeyi, kontrol grubundaki çocuklara göre anlamlı düzeyde yüksek olarak bulundu (p=0,029). Down sendromu grubundaki çocukların vitamin B12 düzeyi, kontrol grubundaki çocuklara göre anlamlı düzeyde düşüktü (p=0,038), Down sendromu grubundaki çocukların TSH düzeyi ise, kontrol grubundaki çocuklara göre anlamlı düzeyde yüksekti (p=0,007).Adipokin düzeyleri gruplar arasında değerlendirildiğinde, venöz kan leptin (p=0,0001), visfatin (p=0,0001) ve speksin (p=0,013) düzeyleri Down sendromlu çocuklarda daha düşük saptandı. İnflamasyon parametreleri gruplar arasında değerlendirildiğinde, Down sendromlu çocuklarda venöz kan CXCL2 (p=0,0001) düzeyleri daha düşük, hs-CRP (p=0,001) daha yüksek saptandı. Endotel foksiyonunu değerlendirildiğinde venöz kan endotelin-1 (p=0,0001) düzeyleri ve venöz kan nitrit oksit sentaz (p=0,0001) düzeyleri Down sendromlu çocuklarda daha düşük saptandı. Down sendromlu çocukların venöz kan homosistein (p=0,0001) düzeyleri kontrol grubundaki çocuklara göre anlamlı düzeyde düşük saptanırken total oksidan ve antioksidan kapasite düzeyleri arasında farklılık saptanmadı (p>0,05). Çalışmaya alınan DS’lilerin visfatin, leptin, SPX, CXCL2, ET-1, NOS ve homosistein düzeylerinde pozitif korelasyon olduğu saptandı (p<0,05). Buna karşın, hs-CRP, TAS ve TOS düzeyleri ile diğer parametreler arasında ilişki saptanmadı (p >0,05). Ayrıca DS grubundaki olguların epikardiyal yağ dokusu kalınlığı ile yaş, kilo, bel çevresi, kalça çevresi ve CIMT arasında pozitif bir korelasyon saptandı (p<0,05). DS grubunda epikardiyal yağ dokusu kalınlığı ile HDL arasında negatif korelasyon saptandı (p<0,05). Bu çalışmada çoklu lineer regresyon analizi yapıldığında Down sendromlularda epikardiyal yağ dokusu kalınlığı ile yaş (p=0,001), kilo (p=0,005), VKİ (p=0,035), bel çevresi (p=0.01), kalça çevresi (p=0,022), HDL (p=0,042) ve karotis intima media kalınlığı (p=0,025) arasında anlamlı bir ilişki olduğunu gösterdik. Sonuç olarak DS’lilerde CIMT ve aortik stiffness parametrelerini kontrol grubuna göre benzer bulsak da AS’nin önemli bir göstergesi olarak kabul edilen epikardiyal yağ dokusu kalınlığı azalmış bulundu. Bu sonuç DS’lilerde AS gelişim riskinin düşük olduğunu desteklemektedir. DS’lilerde leptin, visfatin, SPX, CXCL2, NOS, ET-1 ve homosisteinin düşük olması DS'lilerin, aynı yaştaki DS’li olmayanlara göre farklı, kendine özgü bir inflamatuar ve metabolik davranış sergilediğinin göstergesi olabilir. Ancak bu konuda daha fazla çalışma yapılması gereklidir. Ek olarak çalışmamız leptin, visfatin, SPX, CXCL2, NOS, ET-1 ve homosisteinin aterojenik etkilerini desteklemektedir ve bu konuda daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Down syndrome is a metabolic and genetic disease that results from the failure of the 21st chromosome to separate during meiosis. There was no increase in the incidence of coronary artery disease in people with Down syndrome in advancing ages, and it was found to be lower than the normal population. Carotid intima media thickness and arterial stiffness, which are early markers of atherosclerosis, were also found to be lower in Down syndrome than in the normal population. Despite impaired lipid metabolism and increased obesity frequency in Down syndromes, the incidence of atherosclerotic disease is low and the mechanisms responsible for this resistance are poorly understood. In this study, we aimed to determine the risk of atherosclerosis in children with Down syndrome and to investigate the risk factors that may affect its development. For this purpose, two groups of 35 children with Down syndrome and 35 without Down syndrome were included in our study. Echocardiographic examination was performed in all children included in the study. Standard measurements, arterial stiffness, carotid intima-media thickness and epicardial adipose tissue thickness were measured by echocardiography. Fasting blood glucose, fasting blood lipids, hs-CRP, insulin, serum CXCL2, visfatin, leptin, spexin, endothelin-1, nitrite oxide synthase, homocysteine, total oxidant and antioxidant capacity levels were measured from venous blood samples. There was no significant difference in arterial stiffness and carotid intima-media thickness measurements between the groups (p>0.05). Only the children with Down syndrome had lower epicardial adipose tissue thickness values than the children in the control group (p<0.05). In our study, no significant difference was found between hemoglobin, white blood cell count, platelet count, fasting glucose, insulin, HOMAIR, LDL, cholesterol, folate and free T4 measurements in children in Down syndrome and control groups (p>0.05). When the HDL level of the children in the Down syndrome group was evaluated, it was found to be significantly lower than the children in the control group (p=0.001). On the other hand, the triglyceride level of the children in the Down syndrome group was found to be significantly higher than the children in the control group (p=0.029). The vitamin B12 level of the children in the Down syndrome group was significantly lower than the children in the control group (p=0.038), the TSH level of the children in the Down syndrome group was significantly higher than the children in the control group (p=0.007). When adipokine levels were evaluated between groups, venous blood leptin (p=0.0001), visfatin (p=0.0001) and spexin (p=0.013) levels were found to be lower in children with Down syndrome. When inflammation parameters were evaluated between groups, venous blood CXCL2 (p=0.0001) levels were lower and hs-CRP (p=0.001) higher in children with Down syndrome. When endothelial function was evaluated, venous blood endothelin-1 (p=0.0001) levels and venous blood nitrite oxide synthase (p=0.0001) levels were found to be lower in children with Down syndrome. While the venous blood homocysteine (p=0.0001) levels of the children with Down syndrome were found to be significantly lower than the children in the control group, no difference was found between the levels of total oxidant and antioxidant capacity (p>0.05). It was determined that there was a positive correlation in the levels of visfatin, leptin, SPX, CXCL2, ET-1, NOS and homocysteine in the DS patients included in the study (p<0,05). On the other hand, no correlation was found between hs-CRP, TAS and TOS levels and other parameters (p>0,05). In addition, a positive correlation was found between epicardial adipose tissue thickness and age, weight, waist circumference, hip circumference, and CIMT in the DS group (p<0,05). There was a negative correlation between epicardial adipose tissue thickness and HDL in the DS group (p<0,05). In this study, when multiple linear regression analysis was performed, we showed that there is a significant relationship between epicardial adipose tissue thickness and age (p=0,001), weight (p=0,005), BMI (p=0,035), waist circumference (p=0.01), hip circumference (p=0,022), HDL (p=0,042) and carotid intima-media thickness (p=0,025) in Down syndrome patients. As a result, although we found CIMT and aortic stiffness parameters to be similar in DS patients compared to the control group, epicardial adipose tissue thickness, which is considered an important indicator of AS, was found to be decreased. This result supports the low risk of AS development in DS patients. Low levels of leptin, visfatin, SPX, CXCL2, NOS, ET-1, and homocysteine in DS patients may indicate that DS patients exhibit a distinctive inflammatory and metabolic behavior compared to non- DS patients of the same age. However, more work needs to be done in this regard. In addition, our study supports the atherogenic effects of leptin, visfatin, SPX, CXCL2, NOS, ET-1 and homocysteine, and more studies are needed on this subject.