Psikiyatrik bozukluklarda elektrokonvülsif tedavinin nörodejenerasyon üzerine etkisi: Optik koherens tomografi çalışması

Abstract

Psikiyatrik bozukluklar; engelliliğin ve erken ölümün önde gelen nedenlerindendir. Engelliliğin önemli bir nedeni olan psikiyatrik bozuklukların; önlenmesi, etiyolojisinin araştırılması ve etkin tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi önem taşımaktadır. Psikiyatrik bozuklukların etiyolojisine yönelik yapılan çalışmalarda nörodejenerasyonun olduğu görülmüştür. Son yıllarda Optik Koherens Tomografi (OKT) ile beynin uzantısı olarak kabul edilen retinanın görüntülenmesine ilgi artmıştır. OKT ile yapılan çalışmalarda; gözün retina sinir lif tabakası (RSLT), ganglion hücre tabakası (GHT) ve iç pleksiform tabakasında (IPT) nörodejenerasyonla uyumlu incelmeler gösterilmiştir. Ayrıca gözün vasküler tabakası olan koroid pleksusun da psikiyatrik bozukluklarda etkilendiği görülmüştür. Çalışmamızda beyinle aynı embriyolojik yapıdan gelişen ve miyelinsiz aksonlardan oluşan retinanın nörodejenerasyonu gösterdiği gibi nörorejenerasyonu da gösterebileceği varsayılmıştır. Bu çalışmada; EKT’nin koroid pleksus ve nörodejenerasyon üzerine kısa ve uzun vadeli olası nörorejeneratif etkisini ve bunu etkileyebilecek klinik faktörlerle ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmaya; çalışma kriterlerini karşılayan DSM 5 tanı ölçütlerine göre herhangi bir psikiyatrik bozukluk tanısı olan 50 hasta dâhil edilmiştir. Hastalara haftada 3 seans olmak üzere en az 8 efektif EKT uygulanmıştır. EKT öncesi, EKT sonrası ve EKT sonrası 12.haftada RSLT, GHT, IPT ve koroid pleksus kalınlıkları OKT kullanılarak ölçülmüştür. Ancak EKT sonrası OKT ölçümlerinde 31 hastaya ve EKT sonrası 12.hafta ölçümlerinde 11 hastaya ulaşılabilmiştir. EKT sonrası; sağ süperior RSLT ve sol GHT’de istatistiksel olarak anlamlı kalınlaşma olmuştur. Ayrıca EKT sonrası sağ koroid pleksusta istatiksel olarak anlamlı olmayan kalınlaşma bulunmuştur. EKT sonrası sağ superior RSLT ve sağ inferior RSLT’nin EKT sonrası 12.haftada istatistiksel olarak anlamlı inceldiği görülmüştür. Hastalık süresi, atak sayısı, yatış sayısı ve tedavisiz geçen hastalık süresinin EKT’nin nörorejeneratif etkisine yanıtı azalttığı görülmüştür. Ayrıca bu klinik özelliklerin EKT sonrası 12.haftada retinal tabakalardaki nörodejenerasyonu arttırdığı da bulunmuştur. Düzenli tedavi süresinin ise EKT’nin nörorejeneratif etkisini arttırdığı ve nörodejenerasyonu azalttığı görülmüştür. EKT sonrası 12.hafta sağ IPT ve sol koroid pleksusun hastalık başlangıç yaşıyla ilişkili olduğu bulunmuştur. Daha erken hastalık başlangıç yaşının uzun vadede sağ IPT ve sol koroid pleksusta incelmeyle ilişkili olduğu ve EKT’nin etkisine yanıtı azalttığı görülmüştür. Ayrıca bu bulgu; IPT ve koroid pleksusun psikiyatrik bozukluklardaki nörogelişimsel patolojiyi göstermedeki rolünün araştırılması gerektiğini düşündürtmüştür. Sonuçlarımız; EKT’nin nörorejeneratif etkilerinin geçici olduğu ve nörodejenerasyonun devam ettiğini göstermektedir. Düzenli tedavinin EKT’nin nörorejeneratif yanıtını arttırdığı ve nörodejenerasyonu azalttığını göstermektedir. Ancak EKT’nin koroid pleksus ve retinal tabakalardaki etkisinin ve bunu etkileyen faktörlerin daha iyi anlaşılabilmesi için örneklem sayısının fazla olduğu çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

Psychiatric disorders; it is one of the leading causes of disability and premature death. Psychiatric disorders, which are an important cause of disability; prevention, investigation of its etiology and development of effective treatment methods are important. Neurodegeneration has been observed in studies conducted on the etiology of psychiatric disorders. In recent years, interest in imaging the retina, which is considered to be the extension of the brain, has increased with Optical Coherence Tomography (OCT). In studies conducted with OCT; thinning in the retinal nerve fiber layer (RNFL), ganglion cell layer (GCL) and inner plexiform layer (IPL) consistent with neurodegeneration has been demonstrated. In addition, it has been observed that the choroid plexus, the vascular layer of the eye, is also affected in psychiatric disorders. In our study, it was hypothesized that the retina, which develops from the same embryological structure as the brain and consists of unmyelinated axons, can show neurodegeneration as well as neuroregeneration. In this study; it is aimed to examine the short and long term possible neuroregenerative effect of ECT on choroid plexus and neurodegeneration and its relationship with clinical factors that may affect it. To work for this purpose; fifty patients who met the study criteria and diagnosed with any psychiatric disorder according to DSM V diagnostic criteria were included. At least 8 effective ECTs were applied to the patients, 3 sessions per week. RNFL, GCL, IPL and choroid plexus thicknesses were measured using OCT before, after and 12 weeks after ECT. However, it was possible to reach 31 patients in OCT measurements after ECT and 11 patients at 12 weeks after ECT. After ECT; there was a statistically significant thickening in the right superior RNFL and left GCL. In addition, statistically insignificant thickening was found in the right choroid plexus after ECT. It was observed that right superior RNFL and right inferior RNFL after ECT were thinner statistically significant at 12 weeks after ECT. It has been observed that the duration of illness, the number of attacks, the number of hospitalizations and the duration of the illness without treatment reduce the response to the neuroregenerative effect of ECT. It was also found that these clinical features increase neurodegeneration in the retinal layers at 12 weeks after ECT. It has been observed that regular treatment time increases the neuroregenerative effect of ECT and reduces neurodegeneration. At 12 weeks after ECT, the right IPL and left choroid plexus were found to be associated with the age of disease onset. It has been observed that earlier disease onset age is associated with thinning of the right IPL and left choroid plexus in the long term and reduces the response to the effect of ECT. In addition, this finding; the role of IPL and choroid plexus in showing neurodevelopmental pathology in psychiatric disorders should be investigated. Our results; It shows that the neuroregenerative effects of ECT are temporary and neurodegeneration continues. It shows that regular treatment increases the neuroregenerative response of ECT and decreases neurodegeneration. However, studies with large samples are needed to better understand the effect of ECT on the choroid plexus and retinal layers and the factors affecting it.