Kent içi ulaşımda kadın emeği: Toplumsal cinsiyet rolleri ekseninde otobüs şoförü kadınlar

Abstract

Geleneksel toplum yapısından ve toplumsal cinsiyet rollerinden kaynaklı olarak belirli meslekler kadınlar için uygun kabul edilirken bazı meslekler erkek işi olarak atfedilmektedir. Bu bağlamda otobüs şoförlüğü erkek işi olarak kabul edilen bir meslek olmakla birlikte bu işi yapan kadınlar toplum tarafından farklı karşılanabilmektedir. Yapılan araştırma, erkek işi olarak atfedilen otobüs şoförlüğü mesleğini yapan kadınların mesleğe giriş ve mesleği yapma süreçlerinde karşılaştıkları sorunlara ve toplum tarafından aldıkları tepkilere toplumsal cinsiyet rolleri perspektifinden bakmak amacı ile hazırlanmıştır. Aynı zamanda hazırlanan tez çalışması yaşanılan sorunlara hem ışık tutmak hem de nedenlerini anlayabilmek adına nitel araştırma yönteminin feminist yaklaşımını kullanılarak yapılmıştır. Araştırma kapsamında Adana Büyükşehir Belediyesinde otobüs şoförü olarak çalışan 15 kadın ile görüşülmüştür. Elde edilen veriler sonucunda erkek işi olarak atfedilen bir işi yapıyor olmanın kadınlar açısından bir damgalama sürecine neden olduğu görülmüştür. Şoförlük mesleğini yapıyor olmanın çeşitli fiziksel ve psikolojik rahatsızlıklara sebep olduğu tespit edilmiştir. Bu sorunlarla birlikte çalışan bir kadının toplumsal cinsiyet rolleri gereği çifte yüke maruz kaldığı araştırmanın bulguları arasında yer almaktadır. Ancak sonuç olarak tüm zorluklara rağmen şoför kadınların mesleklerinden ve çalışıyor olmaktan memnun olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda araştırma kapsamında, fırsat eşitliği sağlandığı sürece kadınların hemen her meslekte başarılı olabileceği çıkarımını yapmak mümkündür.

Traditional social structure and gender roles are considered suitable for women, as some occupations are attributed to as men's work. While bus driving is considered a man's job, women who do it can be treated differently by society. The research was prepared to look at the problems faced by women who were involved in the job of bus driver, as well as the responses they received by society from a perspective on gender roles. The thesis study was conducted using the feminist approach of qualitative research to provide both light and understanding of the causes of the problems experienced. The research discussed 15 women who worked as bus drivers in Adana Metropolitan Municipality. The data obtained showed that being doing a job that was attributed to as a man's work has led to a process of imprinter for women. It has been determined that being in the driving profession causes various physical and psychological disorders. The findings of a study where a woman working with these issues is subjected to double-load due to gender roles. However, despite all the difficulties, the driver was found to be happy with the women's profession and working. It is also possible to deduct that women can succeed in almost any profession if equal opportunities are provided within the scope of the research.