Bir üniversite hastanesinde çalışan hekim dışı sağlık personellerinin kanser taramaları hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi

Abstract

Kanser, kardiyovasküler hastalıklardan sonra dünyada ölüm sebepleri arasında ikinci sırada gelmekte olup tüm dünyada ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Kanserin erken evrede yakalanması; kansere bağlı ölümlerin azaltılmasında önemli yere sahiptir ve bu nedenle kanser taramaları çok önemlidir. Toplumun kanser taramaları konusunda bilinçlendirilmesinde sağlık çalışanları önemli bir rol oynamakta olup; sağlık çalışanlarının bilgi düzeyleri, tutum ile davranışları bu süreci etkilemektedir. Bu araştırmada, ulusal kanser tarama programında yer alan kanserler ile ilgili kadın sağlık çalışanlarının bilgi düzeyleri, taramalara karşı tutum ve davranışları ile bunları etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırmamıza Pamukkale Üniversitesi Tıp fakültesi Hastenesi’nde görev yapan hekim dışı 310 kadın sağlık çalışanı dahil edilmiştir. Araştırmada kullanılan veriler oluşturduğumuz açık ve kapalı uçlu 42 sorudan oluşan anket formu ile elde edilmiştir. Sağlık çalışanlarının %7,4’ü tarama programında yer alan kanserleri bilmiştir. Tek başına taramada meme kanserinin olduğunun bilinme oranı %75,2, serviks kanserinin olduğunun bilinme oranı %45,2, kolorektal kanserin olduğunun bilinme oranı %31,9’dur. Sağlık çalışanlarının %98,4’ü taramaları başkalarına önereceğini bildirmiştir. Sağlık çalışanlarının %84,5’i kendi kendine meme muayenesi (KKMM) yaparken aylık yapan %14,5; %53,8’i mamografi çektirirken 2 yılda bir çektiren %13,5; %64,7’si smear-HPV-DNA testi yaptırırken 5 yılda bir yaptıran %9,8 idi. Kolorektal kanser taramasına uygun yaş aralığında oldukları halde hiçbir sağlık çalışanı gaitada gizli kan testi (GGK) ve kolonoskopi yaptırmadığı belirlenmiştir. Tarama yaptırmama nedenleri sorgulandığında genel olarak ihmal etme ve şikâyeti olmadığı için gerekli görmeme dikkat çekmiştir.Sağlık çalışanlarının kanser taramaları bilme oranlarının ve tarama davranışlarının ortalama veya yetersiz olduğu, taramalara karşı tutumlarının olumlu olduğu ve kanser taramaları ile ilgili eğitime ihtiyaçları olduğu saptanmıştır.

Cancer is the second leading cause of death in the world after cardiovascular diseases and is a serious public health problem all over the world. Early detection of cancer; It has an important place in reducing cancer-related deaths and therefore cancer screenings are very important. Healthcare professionals play an important role in raising awareness of the society about cancer screenings; the knowledge levels, attitudes and behaviors of healthcare professionals affect this process. In this study, it was aimed to determine the knowledge levels, attitudes and behaviors of female health workers about cancers in the national cancer screening program and the factors affecting them.In total 310 non-physician female healthcare professionals working at Pamukkale University Faculty of Medicine Hospital have were included in our study. The data used in the research were obtained through a questionnaire consisting of 42 questions open and closed-ended.A total of 7.4% of healthcare professionals knew about cancers included in the screening program. The rate of knowing that there is breast cancer in screening alone is 75.2%, the rate of knowing that there is cervical cancer is 45.2%, and the rate of knowing that there is colorectal cancer is 31.9%. 98.4% of healthcare professionals reported that they would recommend screening to others. While 84.5% of the healthcare professionals perform breast self examination (BSE), 14.5% monthly; while 53.8% had mammography, 13.5% every 2 years; while 64.7% had smear-HPV-DNA test, 9.8% had it done every 5 years. Although they were in the age range suitable for colorectal cancer screening, it was determined that none of the healthcare professionals had a fecal occult blood test (FOB) and colonoscopy. When the reasons for not having a screening were questioned, he drew attention to neglect in general and not seeing it necessary because he had no complaints. It has been determined that the level of knowledge of cancer screenings and screening behaviors of healthcare professionals are average or insufficient, their attitudes towards screening are positive and they need training on cancer screenings.