Evli çiftlerin bilişsel çarpıtmaları ile evlilik uyumu arasındaki ilişki:Bağlanma stillerinin aracı rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı evli bireylerin bilişsel çarpıtmaları ile evlilik uyumları arasındaki ilişkide bağlanma stillerinin aracılık rolünün incelenmesidir. Araştırmaya 18 yaş ve üstü,216 kadın ve 102 erkek olmak üzere toplam 318 evli birey katılmıştır. Verilerin toplanmasında Hamamcı ve Büyüköztürk (2003) tarafından geliştirilen “İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeği”, Locke ve Wallace (1959) tarafından geliştirilen daha sonra Tutarel-Kışlak (1999) tarafından Türkçeye uyarlanıp geçerlilik ve güvenirlilik çalışması yapılan “Evlilik Uyum Ölçeği” ve Erzen (2016) tarafından geliştirilen “Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği” kullanılmıştır. Katılımcıların demografik bilgileri araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 22.0 paket programı, aracılık rolünün analizinde ise SPSS PROCESS Macro programında Model 4 test edilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişki Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu tekniği kullanılarak incelenmiştir. Araştırma incelenen değişkenlerin; yaş, eğitim durumu, yaşadığı yer ve evlilik süresine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır. Sonuçta, cinsiyete göre erkeklerin evlilik uyum düzeyleri kadınlardan daha yüksek bulunurken; bilişsel çarpıtmanın ise cinsiyete göre anlamlı şekilde farklılaşmadığı görülmüştür. Bunun yanında kadınların güvenli bağlanmasının erkeklerden daha yüksek olurken; kaygılı-kararsız ve kaçınan bağlanma stilleri cinsiyete göre istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptanmıştır. Yaşa göre, 35-44 yaş grubunda bulunan evli bireylerin bilişsel çarpıtmalarının 18-34 ve 45 yaş ve üstü evli bireylerin bilişsel çarpıtmalarına göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu kaydedilmiştir. Evlilik süresine göre ise, 0-5 yıl ve 21-24 yıl evlilik süresi olan evli bireylerin evlilik uyumlarının 25 yıl ve üstü evlilik süresi olanlardan daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bununla beraber yapılan regresyon analizi vii sonucunda, evli bireylerin bilişsel çarpıtmalarının ve güvensiz bağlanma stillerinin evlilik uyumları üzerinde olumsuz, güvenli bağlanma stillerinin ise olumlu rolünün olduğu bulunmuştur. Ayrıca, evli bireylerin bilişsel çarpıtmaları ile evlilik uyumları arasındaki ilişkide güvenli bağlanmanın kısmi aracı rolü, kaygılı-kararsız bağlanmanın tam aracı rolü görülürken; kaçınan bağlanmanın ise aracılık rolü gözlemlenmemiştir. Bulgular alan yazı ile beraber tartışılmış, araştırmacı ve uygulayıcılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

The purpose of this study is to examine the mediating role of attachment styles in the relationship between the cognitive distortions of married individuals and their marital adjustment. 318 married individuals aged 18 over ,216 women and 102 men, participated in the study. In data collection, “The Interpersonal Cognitive Distortions Scale” developed by Hamamcı and Büyüköztürk (2003), "Martial Adjustment Scale" developed by Locke and Wallace (1959) and later adapted toTurkish with validity and reliability by Tutarel-Kışlak (1999) and “Three-Dimensional Attachment Styles Scale” that developed by the Erzen (2016) have been used. The demographic informations of the participants have been obtained with the Personal Information Form prepared by the researcher. Data analysis has been conducted in SPSS 22.0; on the mediation analysis, model 4 has been analyzed in SPSS PROCESS Macro. The relationship between the variables has been examined by the Pearson Product-Moment Correlation. The variables examined in the research; One-way analysis of variance (ANOVA) was performed to determine whether it differs according to age, education level, place of residence and duration of marriage. As a result, whilemen's marital adjustment levels were found to be higher than women according to gender; Cognitive distortion did not differ significantly according to gender. In addition, while the secure attachment of women is higher than that of men; anxious-ambivalent andavoidant attachment styles were not found to be statistically significant according to gender. According to age, cognitive distortions of married individuals aged 35-44 were significantly higher than those of married individuals aged 18-34 and 45 years and older. According to the duration of marriage, it was found that the marital adjustment of the married individuals with a marriage duration of 0-5 years and 21-24 years was higher than those with a marriage ix duration of 25 years or more. However, as a result of the regression analysis, it was found that cognitive distortions and insecure attachment styles of married individuals had a negative role on marital adjustment, while secure attachment styles had a positive role. In addition, while the partial mediator role of secure attachment and the full mediator role of anxious-ambivalent attachment are observed in the relationship between cognitive distortions of married individuals and their marital adjustment; however, the mediating role of avoidant attachment was not observed. The findings were discussed together with the literature, and suggestions were made for researchers and practitioners.