Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin ve şairlerin seçimi üzerine inceleme

Abstract

Eğitim-öğretim ortamında öğrencilerin hem fiziksel hem de bilişsel gelişimleri desteklenmelidir. Okullarda bu amaca yönelik olarak birçok farklı materyal kullanılmaktadır. Türkçe dersinin öğrencilere anlama ve anlatma, yazma, okuma, dilbilgisi bilgileri kazandırma gibi amaçları vardır. Bu amaçlar doğrultusunda kullanılan materyallerden biri de Türkçe ders kitaplarıdır. Türkçe ders kitaplarında yer verilen edebî metin türlerinden biri de şiirdir. Bu çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada ortaokul seviyesindeki çocukların soyut düşünebilme yetilerine göre imgenin, çocukların söz konusu yetilerini geliştirdiği varsayılarak şiirlerin ve o şiire ait etkinliklerin imgesel yoğunlukları araştırılmıştır. Böylelikle Türkçe ders kitaplarında yer verilen şiirlerdeki imge yoğunlukları ve şiirlerin hedef alınan öğrenci grubunun düzeyine uygunluğu değerlendirilmiştir. İkinci aşamada Türkçe ders kitaplarında yer alan şiirlerin sayısı, sınıflara göre dağılımı incelendikten sonra, söz konusu şiirlerin şairlerinin seçimi konusunda bir ölçüt olup olmadığı incelenmiştir. Bu inceleme yapılırken şairler hakkında bilgiler derlenmiş, etkilendikleri edebî akım veya üyesi oldukları bir edebiyat topluluğu var mı, yoksa bağımsız bir şair mi diye bakılmıştır. Araştırma niteldir ve veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. Veri kaynağını 2018-2019 eğitim öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı ve diğer yayınevleri tarafından yayımlanan, 5-8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan şiirler ve söz konusu şiirlerin şairlerinden oluşmaktadır. Bulgular tablolardan yararlanılarak verilmiştir. Seçilen şairlerin ve şiirlerin seçiminde belirli ölçütlerin olmadığı sonucuna varılmıştır.

Both physical and cognitive development of students should be supported in educational environment. For this purpose, many different materials are used in schools. The aim of the course is to teach the students the basic concepts of comprehension and expression, writing, reading and grammar. One of the materials used for these purposes is Turkish language textbooks. One of the literary text types included in Turkish textbooks is poetry. This study consists of two stages. In the first stage, imagery intensities of poems have been investigated assuming that the image in children of secondary school level intangible thinking abilities according to their ability to think intangibly. Thus, the image density of poems included in the Turkish textbooks and the suitability of the poems to the level of the target group were evaluated. In the second stage, after examining the number of poems in Turkish textbooks and their distribution according to the classes, it is examined whether poems are a criterion for the selection of poets. In this examination, information about the poets was compiled, the literary movement they were influenced or the literary community they were included in, or whether they were an independent poet. The research is qualitative and data are collected through document review. The data source is the books published by the Ministry of National Education and other publishers in the 2018-2019 academic year. The results are presented in the charts. It is concluded that there are no specific criteria in the selection of selected poets and poems.