19. Yüzyıl Ortalarında Panslavizm ve Rusya

Abstract

19. yüzyılın başlarında, Rusya dışındaki Slavlar arasında edebi-kültürel bir hareket olarak ortaya ökenden gelen Slav halkların kültürel ve siyasal birliğini ifade etmektedir. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren siyasi yönü gittikçe öne çıkan Panslavizm, 1870'lerde Avrupa kamuoyunda "Rusya'nın öncülüğünde bütün Slavların birleşmesi olarak algılanmıştır. Panslavizm'in Rus devleti ve toplumu tarafından benimsenmesi ise Kırım Savaşı (l 853-1856) yıllarıdır. Bu yıllarda Rus çıkarları ve Avrupa karşıtlığı, Rus panslav itleri ile Rus kamuoyu arasında bir duygu birliği meydana getirmiş; bu ise Kırım Savaşı sonrasında Rusya'nın, Avrupa ve Balkanlardaki nüfuzunçıkan Panslavizm, aynı ku devam ettirmesi ve geliştirmesi açısından Panslavizm'i Rusya'nın gündemine taşımıştır. 1854 yılında Rusya'da ilk kez resmi olmayan bir şekilde örgütlenme imkanı bulan Panslavizm, 1858'de kurulan Moscow Slavic Benevolent Committee (Moskova Slav Yardım Komitesi)'nin Rus yönetimi tarafından tanınmasıyla resmi nitelik kazanmıştır. Bu Slav örgütlenmesi, Panslavizm'in Rusya'da gelişmesine önemli ölçüde zemin hazırlayacaktır. Fakat, bu dönemde Panslavizm'in, Ruslaştırmayı öngören Panrusizm'e doğru kaydığını söyleyebiliriz. Bununla beraber; Rusya, Avrupa Büyük Devletleriyle, özellikle de Avusturya ile çıkar çatışmasına girmek istemediği için Panslavizm'i açıktan açığa politik bir malzeme haline getirmekten çekinmiştir. Ancak Rusya'da geniş kesimlerce desteklenen ve korunan Panslavizm, daha çok Osmanlı Balkanlarını hedef almış ve Balkanların Osmanlı egemenliğinden çıkışında büyük rol oynamıştır.