Çok Boyutlu Öğrenci Yaşam Doyumu Ölçeğinin Türkçe'ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

Abstract

Problem Durumu: Yaşam doyumu, bireyin kendi yaşam kalitesini bir bütün halinde biliş- sel değerlendirmesi olarak tanımlanmaktadır. Yetişkinlerin yaşam doyumunu ele alan pek çok araştırma bulunmakla birlikte, çocuk ve ergenlerin yaşam doyumunu inceleyen araştırmalar oldukça azdır. Çocuk ve ergen yaşam doyumu ölçekleri, sadece bir toplam puan veren tek boyutlu genel yaşam doyumu ölçekleriyle sınırlıdır. Çokboyutlu Öğrenci Yaşam Doyumu Ölçeği (ÇÖYDÖ), beş boyuttan (aile, arkadaş, okul, yaşanılan çevre, ben- lik) elde edilen puanlarla birlikte bir genel yaşam doyumu puanı vermektedir. ÇÖYDÖ’nin Türkçe’ye uyarlanması, ilk ergenlik dönemindeki öğrencilerin yaşam do- yumlarının altında yatan yapıların incelenmesine katkı sağlayacaktır. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, ÇÖYDÖ’ni Türkçe’ye uyarlamak ve ölçe- ğin geçerlik ve güvenirliğini test etmektir. Araştırmanın Yöntemi: Araştırma grubu, Malatya’daki altı ilköğretim okulunun II. kademesinde öğrenim gören toplam 688 öğrenciden oluşmaktadır. Yaş ortalaması 13.01’dir. Veriler Huebner tarafından geliştirilen ÇÖYDÖ’nin Türkçe’ye çevrilmiş özgün formu kullanılarak elde edilmiştir. Ölçeğin zamandaş geçerliği için Çocuklar için Depresyon Ölçeği (ÇDÖ) kullanılmıştır. ÇÖYDÖ’nin faktör yapısı, varimax döndürmeli faktör analizi ile test edilmiştir. Ayrıca, faktörler arası korelasyonlar, Cronbach alfa ve test-tekrar test katsayıları hesaplanmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Faktör analizi sonuçları ÇÖYDÖ’nin özgün formunda yer alan beş boyutu desteklemektedir. ÇÖYDÖ’nin Türkçe versiyonu, faktör yükleri .34 ve üstünde olan ve toplam varyansın %44.50’sini açıklayan 36 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin toplam puanı ve alt ölçekleri için elde edilen iç tutarlılık ve test-tekrar test değerleri kabul edilebilir düzeydedir. Ayrıca, ÇÖYDÖ ve ÇDÖ arasında bulunan korelasyonlar ölçeğin zamandaş geçerliğini ortaya koymaktadır. Bu araştırmada el- de edilen bulgular, ÇÖYDÖ’nin ilköğretim II. kademe öğrencilerinin yaşam doyu- munu ölçmek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir. Öneriler: ÇÖYDÖ’nin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları lise öğrencileri üzerinde de gerçekleştirilebilir. Ölçüt olarak alınabilecek çeşitli değişkenler (benlik saygısı, anne- baba tutumları gibi) ile ÇÖYDÖ arasındaki ilişkiyi inceleyecek yeni araştırmalar, öl- çeğin eşzaman geçerliğine ek kanıtlar sağlayabilecektir.