Çı̇zgı̇ fı̇lmlerı̇n çocukların davranışları üzerı̇ndekı̇ etkı̇sı̇nı̇n anne görüşlerı̇ne göre incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, çizgi filmlerin çocuk izleyiciler üzerindeki etkilerini anne görüşlerine göre belirlemektir. Betimsel yöntem ve tarama modeline göre desenlenmiş olan araştırmanın örneklemi, Isparta il merkezindeki devlete ait okul öncesi eğitim kurumları (anasınıfı-anaokulu) ile ilköğretim okullarının 1, 2 ve 3. sınıfl arına devam eden 940 çocuğun annelerinden oluşmuştur. Araştırmada veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen anket ile toplanmıştır. Annelerin anket sorularına verdikleri yanıtların frekans ve yüzdeleri okul öncesi dönem çocukları ile ilköğretim öğrencileri için ayrı hesaplanmıştır. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlara göre çocukların tümü günde ortalama 1 veya 2 saat çizgi film programlarını seyretmektedir. Örneklemdeki anneler televizyonu birinci sırada ‘birden çok işlevi olan araç’, ikinci sırada ‘bilgilendirici araç’, üçüncü sırada ise ‘boş zamanı değerlendirici araç’ olarak algılamaktadır. Yaşı büyük olan çocukların çizgi film izlemeye ayırdığı süre, oyun ve diğer sosyal aktivitelere ayırdığı süreden daha fazladır. Çocukların çoğunluğu belirli çizgi filmleri diğerlerine tercih etmekte ve düzenli olarak izlemektedir. Araştırmanın bulguları, okul öncesi dönem çocuklarının çoğunun insan karakterlerin yer aldığı çizgi filmler izlemeyi tercih ettiklerini göstermektedir. Annelerin ifadelerine göre, ilköğretim çocukları çizgi filmdeki hayali kahraman, mekân ya da olayların gerçek olduğuna daha çok inanmaktadır. Çocukların kendilerini çizgi film kahramanları ile özdeşleştirme, çizgi filmde gördüğü hareketleri tekrar etme, çizgi filmde duyduğu kelimeleri ya da ifadeleri günlük hayatta kullanma davranışları açısından okul öncesi ve ilköğretim çocukları arasında fark görülmemektedir. Bunun yanı sıra elde edilen diğer bulgular, okul öncesi ve ilköğretim çocuklarının değişen oranlarda çizgi filmlerin içeriği ile ilişkili davranışlar sergilediklerini, çizgi filmlerle bağlantılı taleplerde bulunduklarını, çizgi filmler ile ilgili konuştuklarını ve sorular sorduklarını ortaya koymaktadır.‘Çocuğum çizgi filmde gördüğü ürünleri (oyuncak, kıyafet ve diğer aksesuarlar gibi) almayı talep eder’, ‘çizgi filmler giysi ve oyuncak seçimini etkiler’, ‘çizgi filmler yiyecek ve içecek tercihini etkiler’, ‘üzerinde çizgi film kahramanı bulunan eşyaları almak ister’ şeklindeki benzer dört anket maddesinden elde edilen sonuçlara göre çizgi filmler daha çok ilköğretim çağı çocuklarının tercihlerini etkilemektedir. Anketin son sekiz sorusuna annelerin verdikleri yanıtlara bakıldığında hem okul öncesi hem de ilköğretim çocuklarının izledikleri çizgi filmler hakkında aile üyeleri ile konuştukları ve sorular sordukları anlaşılmaktadır.