Mevcut prefabrik binaların mafsallı birleşimlerinin kesme ve devrilme güvenliğinin araştırılması *** ***

Abstract

Türkiye’de özellikle son yirmi yıl içinde yaşanan depremler sonucunda, ülkemizin sanayi yapısı stokunun önemli bir kısmını oluşturan tek katlı prefabrik binalar önemli seviyede hasar görmüştür. Yapılan çalışmalar yetersiz yanal rijitlik ve süneklik kapasitesinin yanı sıra, mafsallı birleşimlerde meydana gelen kesme ve devrilme etkileri sebebiyle hasarların oluştuğunu göstermiştir. Özellikle birleşim bölgeleri ile ilgili sorunlara daha yakından bakabilmek amacıyla aktif deprem bölgesi üzerinde bulunan ve ülkemizin önemli sanayi kuruluşlarını barındıran Denizli Organize Sanayi Bölgesi’nde çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar kapsamında bölgede bulunan tüm tek katlı ve mafsallı prefabrik sanayi yapıları incelenmiş ve yapısal özellikleri belirlenmiştir. Proje üzerinde ve sahada yapılan çalışmalar ile birleşimlere ait bilgiler toplanmış ve söz konusu birleşimlerin kesme ve devrilme kapasiteleri belirlenmiştir. Deprem sebebiyle meydana gelen talebin belirlenebilmesi için ise 40 adet ivme kaydı seçilmiştir. Doğrusal olmayan zaman tanım alanındaki analizler ile binalara ait deprem talepleri hesaplanmış ve birleşimlerin güvenliği belirlenmiştir. Kesme ve devrilme güvenliği tahkik edilirken kuvvet tabanlı bir değerlendirme yapılmış ve kesme ve devrilme kapasitelerinin aşılıp aşılmadığı kontrol edilmiştir. Elde edilen sonuçlar makas kirişinin devrilmesi durumunun kesme hasarına göre daha kritik sonuçlar verdiğini göstermiştir. Rijitlik ve dayanımı yüksek olan mafsallı prefabrik binaların kesme ve özellikle de devrilme güvenliği açısından kritik sonuçlar verebileceği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Prefabrik binalar, deprem performansı, birleşimlerin kesme güvenliği, birleşimlerin devrilme güvenliği.