Gümüşçay ve Çürüksu Çayları'nın denizli sınırları içinde Büyük Menderes Nehri'ne verdiği kirlilik yüklerinin saptanması

Abstract

Bu çalışmada, Gümüşçay, Çürüksu ve Büyük Menderes Nehrinin Denizli sınırları içerisinde su kalitesi ve taşıdığı kirlilik yükleri belirlenmeye çalışılmıştır. Ölçümler aylık dönemler halinde bir yıl süre ile yapılmıştır. Ölçülen parametrelere, SPSS 15.00 yazılımı yardımıyla Faktör Analizi testi uygulanarak, neden-sonuç ilişkileri irdelenmiştir. Ölçüm noktalarından alınan su numunelerinin sıcaklık, pH, iletkenlik, tuzluluk, toplam çözünmüş katı madde, çözünmüş oksijen ihtiyacı, kimyasal ve biyolojik oksijen ihtiyacı değerleri Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliğine göre irdelenmiştir. Buna göre; Gümüşçay ve Çürüksu organik madde konsantrasyonu bakımından IV. sınıf, Büyük Menderes Nehri (Sarayköy Köprüsünde) ise III. sınıf su kalitesinde olduğu belirlenmiştir. Çürüksu ve Büyük Menderesin (Sarayköy Köprüsünde) toplam çözünmüş katı madde yönünden II. sınıf su kalitesinde olduğu anlaşılmıştır. Hesaplamalar neticesinde, Gümüşçayın Çürüksuya verdiği tuzluluk oranı yaklaşık %16, Çürüksunun, Büyük Menderes Nehrine verdiği oran ise yaklaşık %70 olarak bulunmuştur. Sarayköy Köprüsünde Büyük Menderes Nehri toplam çözünmüş madde miktarının yaklaşık % 70i Çürüksudan kaynaklanmaktadır. Çürüksunun Büyük Menderese karışmadan önceki debisinin karıştıktan sonraki debisine oranı (Sarayköy Köprüsünde) yaklaşık %57 olmasına rağmen, organik madde yükü oranı %75 bulunmuştur. Gelecekte Büyük Menderes Nehrinin su kalitesine ilişkin yapılacak strateji geliştirme çalışmalarına Çürüksu Çayı su kalitesinin iyileştirilmesi ile başlanmasının yerinde olacağı düşünülmektedir