BÜKREŞ'TE KOMİTACILIK FAALİYETLERİ (1860-1916)

Abstract

19. yüzyıl, Osmanlı Devletinin Avrupa ve Asya topraklarındaki bağımsızlık hareketlerinde komitacılık faaliyetlerinin büyük bir yere sahip bulunduğunu göstermiştir. Bu bakımdan, 1878e kadar tabi bir eyalet olup Osmanlı Devletinden ayrılan Eflak ve Boğdan (Romanya), Osmanlı aleyhtarı çalışmaların yürütüldüğü merkezî bir rol oynamıştır. Osmanlı arşiv belgeleri, adı geçen eyaletin başşehri olan Bükreşin Bulgar, Yunan, Arnavut, Romen ve Ermeni komitacılarının yoğun bir faaliyet sahası olduğunu ortaya koymuştur. Bu faaliyetlerin, halkı ayaklandırmaya teşvik etmek, bu amaçla neşriyatta bulunmak, kiliseyi ve ticari şirketleri etkin bir şekilde kullanmak, büyük devletlerin yardımını temin etmek, Avrupa ülkelerinde gizlice organize olmak, isyan çıkarılacak bölgelere silah sevk etmek gibi geniş bir alana yayılmış olduğunu görmek mümkündür. Öyle ki, Eflak Boğdan/Bükreş, bu yönüyle sadece Osmanlı devlet adamlarının değil, aynı zamanda dönemin aydınlarının da ciddi bir şekilde kaygı duyduğu bir bölge haline gelmiştir.