SEHMÎ VE MANZÛM HADÎS-İ ERBA'ÎN TERCÜMESİ

Abstract

Klasik Türk edebiyatı şair ve yazarlarını tanıma ve değerlendirme çalışmalarında onların eserlerinin ulaşılabilir durumda olması hayati önem taşımaktadır. Diğer bir ifade ile onları eserlerini görebildiğimiz kadarıyla tanıyabiliyoruz. Kaynaklarda ismi geçen birçok eser bugün için ulaşılamamış durumdadır. Bunların bir kısmının tabii felaket ve yangın gibi olaylar sonucu kaybolmuş olması muhtemeldir. Bununla beraber bugüne gelmediği düşünülen bazı eserlere kütüphanelerde yanlış kataloglama dolayısıyla ulaşılamaması da sık karşılaşılan bir durumdur. Bu çalışmada Sehmî, gerek kendi eserleri gerekse ile ilgili kaynaklar değerlendirilerek daha yakından tanıtılmaya çalışılmaktadır. Öncelikle, şairin asıl ismi ile ilgili kaynaklardaki farklı rivayetler değerlendirilip hangisinin doğru olduğu tespit edilmeye çalışılacaktır. Çalışmada ayrıca Sehmî'nin edebi kişiliğinin öne çıkan özellikleri de ele alınacaktır. Bu çerçevede onun bugüne kadar üzerinde durulmayan bir özelliğine, hat sanatına ilgisine de dikkat çekilecektir. Burada Dîvan'ının bilinen tek yazma nüshasının bulunduğu yazmadaki ona ait diğer eserler de incelenmektedir. Bunlar, Manzûm Hadîs-i Erba'în Tercümesi ve Münşeât'dır. Manzûm Hadîs-i Erba'în Tercümesi, onu diğer 40 hadis tercümelerinden ayrıştıran ve örneği çok az olan önemli bir özellik taşımaktadır. Bu onun tercüme ettiği hadislerin Arapça metinlerini tercümeye dahil etmiş olmasıdır. Bu uygulama, alınan hadislerin şiirin vezniyle uyumlu olması sorununu ortaya çıkarmaktadır. Sehmî'nin Dîvan'ını takip eden yapraklarda (39b-52a) 10 mensur metin ve 1 kaside ve 1 tarih manzumesi bulunmaktadır. Bunların her ikisi de Şeyhülislam Yahya için yazılmıştır ve Dîvan'da yer almamaktadır. Böylece Sehmî'nin Dîvan'ına eklenmesi gereken 2 şiiri daha tespit edilmiş olmaktadır. Burada yazma nüshanın sonundaki kısa mesneviye de değinilecektir. Ayrıca Sehmî'nin yazdığı kaydedilmekle beraber bugüne kadar tespit edilememiş bulunan Câm-ı Gîtî-nümâ isimli eserinin tespit ettiğimiz 2 nüshası ve eserin muhtevası üzerinde de durulacaktır