FRANSIZCA ÖĞRETİMİ KİŞİ BETİMLEMELERİNDE KULLANILAN DEYİMLERİN ANADİL TÜRKÇE’DEKİ GÖRÜNTÜLERİ

Abstract

Eskilerin, durub-i emsal ya da darb-ı mesel olarak adlandırdıkları atasözleri ve köken olarak "demek" eyleminden türeyen, Fransızca'da "les expressions idiomatiques" anlamlarına karşılık gelen deyimler, bir dilin deyiş güzelliğini, anlatım gücünü, kavram zenginliğini ortaya koyan kalıplaşmış özlü sözlerdir. Her toplumda, belirli durumlarda söylenen ve az sözle çok şeyi ifade eden bu gelenekselleşmiş kalıp sözler (deyimler, atasözleri, vb.) o toplumların kültürünü, inançlarını, yaşam biçimini, anlayış tarzlarını, gelenek ve göreneklerini yansıtır. Kalıp sözler, dil öğretiminde önemli bir işleve sahiptir ve dili öğrenenler bu sözlerle sıklıkla karşılaşırlar. Bu nedenle kalıp sözlerin öğretimi Avrupa Konseyi'nin dil öğretimi çalışmalarında geniş bir yer edinmiştir. Konsey'in yayımladığı Yabancı Diller için Ortak Başvuru Metni, bir yabancı dili öğrenme ya da öğretme arzusu içinde olanların dilsel etkinliklerde mutlaka kalıp sözleri kullanmaları ve öğretmeleri gerektiğinin altını çizmektedir. Çalışmada, Fransızca ve Türkçe kişi betimlemelerinde kullanılan kalıplaşmış sözlere yer verilmiştir. Her iki dilde de anlatımı süsleyen, renklendiren ve zenginleştiren bu özlü yapıların dildeki görüntüleri gerek söz sanatları, gerekse sözdizim ve anlambilim açısından karşılaştırılmıştır. Kuramlar çerçevesinde incelenen örneklerden hareketle, her iki dilde de deyimlerin öğretimi için stratejiler geliştirilerek kalıp sözlerin öğretilmesi amaçlanmıştır. Çalışma evreninden seçilen deyimler kişi betimlemeleriyle sınırlı tutulmasına rağmen, az sayıdaki örnekle her iki dilin kültürel ve sosyal yapısı hakkında kapsamlı bilgiler edinmemize yardımcı olacak niteliktedir