DENİZLİ TEKSTİL SANAYİSİNDE SOSYAL SERMAYE: BASKIN AİLE FİRMALARININ ÜRETİM VE EMEK ÖRGÜTLENMESİNDE AKRABALIK VE HEMŞEHRİLİK İLİŞKİLERİ

Abstract

Bu çalışma, Denizli tekstil sanayisinde bulunan baskın konumdaki Babadağ ve Buldan kökenli aile firmalarının üretimi ve emeği nasıl organize ettiklerini ve bu süreçte hemşehrilik ve akrabalık bağlarının sosyal sermaye olarak oynadığı rolü açıklamaya çalışmaktadır. İlişkisel sosyolojinin bazı kavramların kullanıldığı çalışmada, sermaye miktarları itibariyle baskın olan Babadağ ve Buldan kökenli firmalar, aynı kökendeki baskın konumda olmayan firmalarla etnografi temelli bir alan araştırmasıyla belli bir örneklem dâhilinde incelenmiştir. Mezkûr firmalar aralarında keskin bir rekabet geliştirmelerinin yanı sıra, bilhassa aralarındaki hemşehrilik ve akrabalık gibi bağlar dolayısıyla çıkar temelli dayanışmacı ilişkiler de inşa edebilmişlerdir. Ayrıca, baskın firmaların görece baskın olmayanların özellikle üretemediği ürünlerde uzmanlaşmaları ve baskın firmaların kar marjı görece yüksek tekstil dışı sektörlerde faaliyet göstermeleri, baskın olmayan firmalarla tersine çevrilmesi çok güç olan tahakküm ilişkilerini yeniden üretmektedir. Mezkûr eşitsiz ilişki yapısı, Üçüncü İtalya'daki sanayi bölgelerindeki dönüşümlerle belli bakımlardan benzeşmekle birlikte, Denizli tekstil sanayisi bilhassa kalkınmacı bir devlet olan Türkiye'nin genel politikaları doğrultusunda endüstriyel gelişimini sürdürmektedir