Galip Kemalî (Söylemezoğlu) Bey’in hatıratında Atina müsteşar ve maslahatgüzarlığı sırasında balkan sorunu

Abstract

Galip Kemalî Bey (1873-1960) 87 yıllık hayatının 30 yılı aşkın uzun bir dönemini dışişlerinde muhtelifgörevlerde bulunarak geçirmiştir. Dışişlerinde 1902 yılında atandığı Bükreş Sefareti Başkâtipliği(1902-1911) görevini Atina Müşavir ve Müsteşarlığı (1911-1912), Berlin Sefareti Müsteşarlığı (1912-1913), Atina Elçiliği (1913-1916), Tahran Sefareti Vekilliği (1917-1918), Petrograd/Brestlitovsktemsilcilikleri(1918), Moskova Büyükelçiliği (1918), Muhtelit Mütareke Komisyonu Reisliği (1918-1919), Roma Büyükelçiliği (1919-1920), Kopenhag ve Stockholm Orta Sefirlikleri (1921-1922)görevleriyle devam ettirmiştir. Roma Elçiliği sırasında Görevi sırasında başından geçenleri “HariciyeHizmetinde Otuz Sene, Başımıza Gelenler, Canlı Tarihler: Galip Kemalî Söylemezoğlu Hatıraları,Siyasi Dağarcığım” gibi hatıratlarında toplamıştır. Roma Büyükelçiliği sırasında San Remo ve Pariskonferanslarında alınan kararlara gösterdiği tepki ve Kuva-yı Millîye’yi destekleyen tavrı nedeniylegörevinden alınmıştır. Kuşkusuz bu noktada kaleme aldığı eserler arasında öne çıkanı, Sevr’inimzalanması üzerine Türk milletinin maruz kaldığı haksızlığı bütün dünyaya duyurmak amacıylaAvrupa’nın önde gelen siyaset, devlet ve düşünce adamlarına gönderdiği “L’Assassinat d’un Peuple(Bir Milletin Katli)” adlı kitabıdır. Ne var ki Kemalî Bey’in şahsî gayretleriyle basılan bu eser suç sayılmışve Sadrazam Damat Ferit tarafından toplatılmıştır. Çalışmamızın esası, Galip Kemalî Bey’in bir yılayakın Atina Müsteşarlığı dönemini kapsamaktadır. Bu dönemde Kemalî Bey’in Türkiye ile Yunanistanarasında öne çıkan hususlardaki görüş ve diplomatik çabaları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Sözkonusu dönemde taraflar arasında belirleyici olan hususlar ise “Girit Sorunu, komitacılık faaliyetleri,Balkan ittifakı, Makedonya Sorunu, Trablusgarp Savaşı” şeklinde sıralanabilir.