Sosyal Medya Davranışları Ölçeklerinin Türkçe Formunun Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Abstract

Bu çalışmada, Lu ve arkadaşları tarafından (2018) İngilizce olarak geliştirilen, gençlerin okul içi ve okul dışındaki sosyal medya kullanımını ölçen iki farklı ölçeğin Türkçeformunun geliştirilmesiyle, Türkiye’de üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanımıdavranışlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. ÜniversiteÖğrencilerinin Okul Dışı Sosyal Medya Davranışları Ölçeği (ODSMD) 21 madde;Üniversite öğrencilerinin Okul İçi Sosyal Medya Davranışları Ölçeği (OİSMD) ise 10maddedir. ODSMD Ölçeği; tüketme, iletişim, oluşturma ve paylaşma olmak üzere dörtfaktörlü; OİSMD Ölçeği; tüketme, oluşturma ve paylaşma olmak üzere üç faktörlüyapıdadır. Çalışma verilerinin ilk bölümü, Ege Bölgesi’ndeki bir devlet üniversitesinedevam eden toplam 806 üniversite öğrencisinin katılımıyla toplanmıştır. İkinci aşamaveriler için 365 öğrenciden veri toplanarak ölçeklerin doğrulayıcı faktör analizleriyapılmıştır. Çalışmaya toplam 1171 öğrenci katılmıştır. Dil eşdeğerliği sağlandıktansonra ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Kaiser-Meyer-Olkin, Bartlett’s, Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ve Cronbach’sAlpha testleri ile ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik hesaplamaları yapılmıştır. Sonuçlarda, tüm maddelerin faktör yüklerinin iyi olduğu ve her iki ölçek için de açıklanan toplamvaryansın yeterli düzeyde olduğu (OİSMD: %67,64. ODSMD: %56,71) görülmüştür.İki ölçeğin de iç tutarlılık değerlerinin tüm faktörler için kabul edilebilir düzeyde olduğugörülmüştür. SPSS 22 yazılımıyla yapılan açımlayıcı faktör analizleri ile elde edilensonuçlar, AMOS 23 yazılımıyla yapılan doğrulayıcı faktör analizleri ile doğrulanarakTürkiye’de üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım davranışlarının okul içindeve dışındayken nasıl farklılaştığını ölçen geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı eldeedilmiştir.