Çeper Kuşakların Kamusal ve Ekolojik Değeri: İzmir Askeri Alanlar Örneği

Abstract

1960’lı yıllar itibariyle kent coğrafyacıları tarafından morfolojik açıdan ele alınan çeper kuşak kavramı, son yıllarda kentsel planlama ve tasarım alanlarında artan bir ilgi görmektedir. Kentin büyümesiyle kent içine gömülü kalan çeper kuşak alanları, kent ekolojisi ve sürdürülebilir kentsel gelişim için önemli olan periferik arazi kullanımlarını barındırmaya devam etmektedir. Çeper kuşak kavramı, çeper kuşakların kentteki yerini, fonksiyonunu ve değerini kavramak ve bu alanlar üzerindeki farklı planlama yaklaşımlarının etkilerini görmek açısından önemlidir. Çeper kuşaklar sıklıkla kent mirası ve ekolojik koridor özellikleriyle tampon bölge yaratarak kentin doğal alanlar üzerindeki negatif etkilerini azaltabilirler. Ayrıca sıklıkla açık ve yeşil alan kullanımlarıyla kentsel ısı adası etkisini azaltıcı etki gösterirler. Ancak, hızlı kentleşme ve boş arazilere duyulan ihtiyaç sonucunda, kent merkezi ve çevresindeki çeper kuşaklar yabancılaşmaya maruz kalmaktadır. Çeper kuşak yabancılaşması, kent gelişiminin temel sorunlarından biri olarak ele alınmalıdır. Bu çalışma, yakın gelecekte askeri alanların şehir dışına taşınacağı öngörüsüne bir yanıt olarak, İzmir’in çeper kuşaklarının bir bölümünü oluşturan askeri alanlara odaklanmakta; bu alanların barındırdığı açık yeşil alanların kentsel ekolojiye ve kamu yararına etkisini değerlendirmekte ve olası yabancılaşma risklerine karşı çeper kuşak planlaması önermektedir.