Birinci basamakta erişkinlerin soğuk algınlığında kullandıkları geleneksel yöntemlerin incelenmesi

Abstract

Soğuk algınlığı, tüm dünyada sık görülen hastalıkların başındadır. Hafif seyirli viral bir hastalık olmasına rağmen ekonomik yönden büyük bir yük teşkil etmektedir. Kesin bir tedavisi ve korunma yöntemi bulunamamıştır. Bu çalışmanın amacı soğuk algınlığında reçetesiz ilaç ve geleneksel yöntem kullanımı sıklığının sorgulanması, kullanılan reçetesiz ilaç ve geleneksel yöntemlerin neler olduğunun saptanması, hastaların soğuk algınlığı hakkındaki bilgi düzeylerinin saptanması ve doktorların tedavide kendileri ve hastaları için uyguladıkları yöntemlerin incelenmesidir. Çok merkezli olarak planlanan bu kesitsel çalışmada, Denizli Merkezdeki tüm aile hekimlerine ve belirlenen on aile sağlığı merkezindeki beş yüz hastaya yüz yüze anket uygulaması yapılmıştır. Bu çalışmaya katılan hastaların %62,2’sinin soğuk algınlığına yakalandığında reçetesiz ilaçlar ve %96’sının da herhangi bir geleneksel yöntem kullandığı saptanmıştır. Reçetesiz ilaç kullanımı açısından cinsiyet ve yaş grupları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Soğuk algınlığı için geleneksel yöntemlere başvurma sıklığı kadın cinsiyette, soğuk algınlığını ağır geçirenlerde, soğuk algınlığının kendiliğinden geçmeyeceğini düşünenlerde ve reçetesiz ilaçlara başvuranlarda anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p<0,05). Aile hekimlerinin çalışmamıza katılma oranı %78,6’dır. Aile hekimlerinin %82,6’sının geleneksel yöntemleri kendi tedavileri için kullandıkları ve %85,1’inin hastalarına soğuk algınlığı için geleneksel yöntemleri önerdikleri saptanmıştır. Aile hekimleri hastalarını ‘bütüncül (kişisel, ailesel ve sosyal) yaklaşım’ ilkelerine uygun olarak değerlendirmelidirler. Aile hekimleri, soğuk algınlığı semptomları ile başvuran hastalarından dikkatli bir şekilde öykü almalı ve hastalarına iyi bir fizik muayene yapmalıdırlar. Böylece yanlış tanı konmasının ve ciddi hastalıkların atlanmasının da önüne geçebilirler. Hastaların kullandıkları reçeteli ya da reçetesiz tüm ilaçlar ve geleneksel yöntemler titizlikle sorgulanmalıdır. Hastalar, XII yan etkiler, ilaç güvenli dozları ve etkileşimler gibi konularda bilgilendirilmelidir. En önemlisi de, hastalara, soğuk algınlığının kendiliğinden geçebilen bir hastalık olduğunun ısrarla anlatılmasıdır. Böylece aile hekimleri, hastalarını gereksiz ve uygunsuz tedavilerden koruma konusundaki sorumluluklarını da yerine getirmiş olacaklardır. Common cold is one of the most frequent diseases all over the world. Despite being a mild viral illness, it poses a huge burden from the economic aspect. There are no specific treatment and prevention methods. The goals of this study are to determine the prevalence of over-the-counter drugs and traditional methods that are used for common cold, various over-the-counter drugs and traditional methods that are utilized, patients’ knowledge level about common cold and to determine methods for the treatment of common cold used by family physicians for themselves and their patients. In this multicentered, cross-sectional study, all family physicians and five hundred patients from ten selected family health centers were evaluated by face to face interviews in the city center of Denizli. We found that, %62.2 of the patients involved in this study used over-the-counter drugs and %96 of them used CAM therapies when they caught the cold. We didn’t find a significant difference between gender and age groups for using over-the-counter drugs (p>0.05). But, the use of traditional therapies were significantly higher in women, in patients with severe symptoms, in patients believing that common cold is not a self-limited disease and in patients using over-the-counter drugs for common cold (p<0.05). Participation rates of family physicians in our study were found to be %78.6. We found that, %82.6 of family physicians use traditional therapies for themselves and %85.1 of them recommend traditional therapies to their patients to manage common cold. Family physicians should evaluate their patients according to ‘holistic (personal, familial and social) approach’. Family physicians should get a full history from their patients that are presenting with symptoms of common cold and do a full physical examination. Thus, the possibility of making diagnosis mistakes and missing serious diseases can be prevented. The prescript or non-prescript drugs and traditional methods that are used by patients should be questioned carefully. Patients should be informed on issues such as side effects, safe dosages and interactions. Most XIV importantly, patients should be explained insistently that common cold is a self-limited disease. This approach is crucial for family physicians to protect their patients from unnecessary and inappropriate treatments.