Mekânsal düşünme becerisinin sosyal bilgiler ders kitapları sorularında analizi

Abstract

Mekânsal düşünme; mekânsal kavramlar, mekânın temsil araçları ve bilişsel süreç bileşenlerinden oluşan bir beceridir. Bu araştırmada, Sosyal Bilgiler ders kitaplarındaki soruların, mekânsal düşünme becerisine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verilerini Sosyal Bilgiler ders kitaplarında (4, 5, 6 ve 7. Sınıf) doküman analizi tekniğiyle elde edilen 1943 soru oluşturmuştur. Soruların analizinde Jo (2007) tarafından geliştirilen Mekânsal Düşünme Taksonomisi dikkate alınmış, betimsel istatistik teknikler (yüzde/frekans) ve ki kare testi kullanılmıştır. Araştırma verilerinin geçerliği ve güvenirliğin sağlanmasında uzman görüşüne başvurulmuştur. Araştırmanın sonucunda, Sosyal Bilgiler ders kitaplarında ağırlıklı olarak temel-basit mekânsal kavramlarla, temsil araçları kullanılmadan düşük seviyede bilişsel düzeyleri yordayan soruların hâkim olduğu görülmüştür. Ayrıca incelenen sorularının sınıf düzeyi ile mekânsal düşünme bileşenleri (mekânsal kavramlar, temsil araçları ve bilişsel süreçler) arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir