Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri arasındaki ilişki

Abstract

Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmaya yönelik olarak yapılan bu çalışma ilişkisel tarama modelinde nicel bir çalışmadır. Evren; Denizli ili merkez ilçelerindeki kamu ortaöğretim okullarında çalışan öğretmenlerden oluşmaktadır. Bu evrenden 214 öğretmenin doldurduğu “Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği” ve “Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitici Formu” ile veriler toplanmıştır.Öğretmenlerin okul müdürlerinin liderlik stillerine yönelik algıları tüm maddelerde “Yüksek” derecededir. Öğretmenlerin okul yöneticilerinin liderlik stilleri alt boyutları algılarında en yüksek ortalama idealleştirilmiş etki boyutunda “Yüksek” düzeydedir. Bunu esinsel motivasyon, bireysel destek sağlama ve entellektüel uyarım izlerken liderlik stilleri genel ortalamasında da “Yüksek” düzeydedir. Okul müdürlerinin liderlik stilleriyle ilgili öğretmen görüşleri; medeni durum, okul türü ve öğrenim düzeyine göre farklılık göstermez iken cinsiyet, yaş ve kıdeme göre farklılık göstermiştir.Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik seviyelerinde en yüksek ortalamanın “Öğrencilerimin bir konu hakkında ne hissettiklerini kolayca anlayabiliyorum.” Maddesine “Çok yüksek” derecede iken en düşük ortalamanın “Öğretmenliğe başladığımdan beri öğrencilere karşı daha çok duyarsızlaştım.” ve “ Öğrencilerin bazı sorunlarından dolayı beni suçladıklarını hissediyorum” Maddelerine “Çok düşük” derecesindedir. Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik alt boyutları algılarında en yüksek ortalama kişisel başarı boyutunda ve “Yüksek” düzeydedir. Bunu duygusal tükenme ve duyarsızlaşma boyutları izlerken tükenmişlik algısının genel olarak “orta” düzeyde olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin genel manada tükenmişlik algılarının orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir.Öğretmenlerin mesleki tükenmişliğe ilişkin görüşleri cinsiyet, yaş, medeni durum ve öğrenim düzeylerine göre farklılık göstermediği ancak okul türü ve mesleki kıdeme göre farklılık gösterdiği saptanmıştır.Okul yöneticilerinin liderlik stilleriyle öğretmenlerin mesleki tükenmişlik algıları arasında orta düzeyde negatif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Çok faktörlü liderlik algılarıyla tükenmişlik alt boyutları olan duygusal tükenme boyutu arasında negatif yönlü ve orta düzeyli ilişki, duyarsızlaşma boyutu arasında orta düzeyli negatif yönlü ilişki saptanırken kişisel başarı boyutu arasında orta düzeyli ve pozitif yönlü ilişki tespit edilmiştir. Okul yöneticilerinin liderlik stillerine ilişkin kadın öğretmenlerin yaklaşımlarının daha pozitif yönde olması için çalışmalar yapılması ve öğretmenlerin tükenmişliklerinde kişisel başarı boyutuna yönelik tükenmişliklerini en aza indirmek için çalışmaların yapılması önerilmiştir