Türkiye’de iller ve sektörler açısından ihracat ve ekonomik büyüme ilişkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de iller ve sektörler bakımından ihracat ve ekonomik büyüme ilişkisini araştırmaktır. Bu amaçla ihracat ve büyüme arasındaki ilişki, İhracata Dayalı Büyüme ve Büyüme Odaklı İhracat hipotezleri çerçevesinde incelenmektedir. İllerdeki ve sektörlerdeki ekonomik faaliyetlerin ülke ekonomisinin en önemli itici güçlerinden olması nedeniyle bu hipotezler iller için 2004-2021 çeyreklik veriler ve sektörler için 2016-2021 aylık veriler kullanılarak analiz edilmiştir. Son dönemde analizlerde yapısal kırılmaların dikkate alınmasının önemi literatürde çokça vurgulanmaktadır. Buradan hareketle yapılan analizde yumuşak kırılmaları dikkate alan Fourier eşbütünleşme ve Fourier nedensellik testlerinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular bazı iller için İhracata Dayalı Büyüme hipotezini desteklerken bazı iller için Büyüme Odaklı İhracat hipotezinin geçerli olduğu göstermiştir. Sektörler için yapılan analizde ise bulgular, sanayi sektörü haricindeki tüm sektörlerde hem İhracata Dayalı Büyüme hem de Büyüme Odaklı İhracat hipotezlerinin geçerli olduğunu, sanayi sektöründe ise sadece İhracata Dayalı Büyüme hipotezinin geçerli olduğunu ortaya koymuştur. Elde edilen bulgular ışığında İhracata Dayalı Büyüme hipotezinin geçerli olduğu sektör ve illerde ihracatı teşvik edici politikaların uygulanmasının büyümeye katkı sağlayacağı ve benzer şekilde Büyüme Odaklı İhracat hipotezinin geçerli olduğu il ve sektörlerde büyümenin tetiklenmesinin ihracata katkı vereceği yönündeki kanıtlar politika önerisi olarak sunulmuştur.

The aim of this study is to investigate the relationship between exports and economic growth in terms of provinces and sectors in Turkey. For this purpose, the relationship between export and growth is examined within the framework of Export-Led Growth and Growth-Led Export hypotheses. Since the economic activities in the provinces and sectors are one of the most important driving forces of the country's economy, these hypotheses were analyzed using 2004-2021 quarterly data for the provinces and 2016-2021 monthly data for the sectors. Recently, the importance of considering structural breaks in analysis has been emphasized a lot in the literature. From this point of view, Fourier cointegration and causality tests, which take smooth structural breaks into account, were used in the analysis. While findings support Export-Led Growth hypothesis for some provinces, it has shown that Growth-Led Export hypothesis is valid for some provinces. In the analysis made for the sectors, the findings revealed that both Export-Led Growth and Growth-Led Export hypotheses are valid in all sectors except the industrial sector, and that only Export-Led Growth hypothesis is valid in the industrial sector. In the light of the findings obtained, the evidence that the implementation of export-encouraging policies in the sectors and provinces where Export-Led Growth hypothesis is valid will contribute to growth and similarly, the evidence that triggering growth in the provinces and sectors where Growth-Led Export hypothesis is valid will contribute to exports is presented as a policy recommendation.