Küresel çerçeve sözleşmelerinin Türkiye’de toplu pazarlık sürecine etkisi: Nitel bir araştırma

Abstract

1980’li yıllardan itibaren küreselleşme ve neo liberal politikaların etkisi ile Dünya’da çok uluslu şirketlerin yaygınlaşmaya başlaması ve bu yatırımları ülkelerine çekmek amacıyla özellikle gelişmekte olan ülkelerin emek piyasasına yönelik yapmış olduğu düzenlemeler, emeğin sendikal hak ve özgürlüklerinin gerilemesine, ücretlerin düşmesi, işsizliğin artması ve güvencesiz çalışmanın yayınlaşması gibi olumsuz sonuçların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu nedenle reformist uluslararası sendikalar tarafından küresel çerçeve sözleşmeleri alternatif bir araç olarak geliştirilmiş olup ulusal sendikaların uluslararası düzeyde örgütlenmesini güçlendirmek ve uluslararası toplu pazarlık mekanizması aracı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı, uluslararası üretim halkasında önemli bir tedarik zinciri olan Türkiye’de küresel çerçeve sözleşmelerinin ulusal sendikaların toplu pazarlık sürecine olan etkisini araştırmaktır. Bu bağlamda Türkiye’de en geniş işkolunu kapsayan IndustriALL’a üye ve küresel çerçeve sözleşmesi imzalamış olan farklı işkollarındaki sendika uzmanları ve IndustriALL uzman ve yöneticileri ile yarı-yapılandırılmış soru formu üzerinden derilenmesine görüşme tekniği kullanılarak nitel araştırma yöntemi uygulanmış ve aynı zamanda farklı işkolu ve sektör temelinde karşılaştırmalar yapılmıştır. Alan araştırmasından elde edilen bulgular IndustriALL’un taraf olduğu Küresel Çerçeve Sözleşmelerinin Türkiye’de üye sendikaların toplu pazarlık sürecine sınırlı etkili olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında Küresel Çerçeve Sözleşme’lerin tekstil sektöründe örgütlü üye sendikaların toplu pazarlık sürecine etkisinin bulunmasına rağmen yerel yasa nedeniyle sürecin işveren güdümlü ilerlediği görülmektedir.

Since the 1980s, the spread of multinational companies has risen worldwide due to globalization and neo-liberal policies Especially to attract these investments, developing countries started to regulate their labour markets, which has led to cause negative results such as the decline of the union rights and freedoms of the labour, the decrease in wages, and the increase in unemployment and precarious work. For this reason, global framework agreements had enhanced by reformist international trade unions as an alternative tool. It has started to use as a tool to strengthen the organization of national unions at the international level and as the international collective bargaining mechanism. This study aims to find the effects of global framework agreements on the collective bargaining process of national trade unions in Turkey, which is the prominent supply chain in the international production ring. In this context, a qualitative research method was applied by using a semi-structured interview technique with experts and managers of IndustriALL and the experts of national trade unions that are members of IndustriALL (the largest business line in Turkey) and have signed a global framework agreement. At the same time, a comparative analysis was made in different sectors and business lines. Findings from the field research It has been determined that the Global Framework Agreements, to which IndustriALL is a party, have a limited effect on the collective bargaining process of the member unions in Turkey. In addition, although the Global Framework Agreements have an effect on the collective bargaining process of the member unions organized in the textile sector, it is seen that the process is employer-driven due to the local law.