Farklı uzmanlık alanlarında çalışan hekimlerde pandemi kliniğinde çalışmanın ruhsal etkileri

Abstract

COVID-19 Dünya Savaşlarından buyana küresel ölçekte yaşanmış en büyük kriz olmuştur. Yaşanılan bu denli büyük bir krizin bir viral salgın olması ise şüphesiz ki krizin çözümünde başta hekimler olmak üzere sağlık çalışanlarına büyük görev düşmesine neden olmuştur. Hekimler bir savaş stratejisi içerisinde yeniden cepheye konuşlandırılmış, tüm dünyada görev tanımları ve hiyerarşileri belirsiz bir süre değişmiştir. Doğal olarak yaşanmış bu seferberlik sürecinin hekimler üzerinde psikolojik etkileri olması kaçınılmazdır. Çalışmamızda hekimleri bu değişen görev tanımlarına göre gruplandırarak, bu süreçte yaşadıkları depresif belirtiler, kaygı ve stres belirtileri, travma sonrası stres belirtileri, tükenmişlik belirtileri ile birlikte yaşadıkları iş tatminleri incelenmiştir. Çalışmamız, Denizli ilinde görev alan hekimlere online olarak Depresyon anksiyete stres-21 ölçeği (DASÖ-21), DSM-5 için travma sonrası stres belirtileri kontrol listesi (TKL-5), Maslach tükenmişlik ölçeği (MTÖ), Minnesota doyum ölçeği (MDÖ) verilmiştir. Pandemi sürecinde primer COVID-19 hastası takip edenler (enfeksiyon hastalıkları, anestezi ve yoğun bakım, göğüs hastalıkları ve pediatri) çok riskli, görevlendirme ile pandemi birimlerinde çalışanlar orta riskli ve rutin görevlerinde çalışanlar az riskli olarak üç gruba bölünerek kıyaslanmıştır. Çalışmamıza katılan ve tüm anketleri dolduran 320 hekim alınmıştır. Çalışmamızda pandemi servislerinde çalışan (çok ve orta riskli) hekimlerde, pandemi servislerinde çalışmamış hekimlere göre depresyon, anksiyete, stres, travma sonrası stres belirtileri ve tükenmişlikleri yüksek çıkarken, iş doyumları daha az saptanmıştır. Çalışmamızda kadın olmanın depresif, anksiyete ve stres belirtileri açısından ilişkili olduğu saptanmıştır. Ayrıca karantina süreci yaşayan hekimlerde anksiyete ve travma sonrası stres belirtilerinde anlamlı yükselme tespit edilmiştir. Çok riskli grupta depresyon anlamlı olarak fazla saptanmışken, travma sonrası stres belirtileri görevlendirme ile çalışan hekimlere göre daha az saptanmıştır. Pandemi benzeri süreçlerde hekimlerin ruh sağlığını korumak, tükenmişlik yaşamalarının önüne geçmek, işlerinden doyum almalarını sağlamak sağlık sisteminin verimli çalışması bakımından önemlidir. Benzeri durumlarda özellikle ön saflardaki hekimlere, kadın hekimlere özen gösterilmesi, karantina yaşayan hekimlere sosyal ve psikolojik destek verilmesi gereklidir.

COVID-19 has been the biggest global crisis since the World Wars. The fact that such a huge crisis is a viral epidemic has undoubtedly caused a great deal of responsibility to health workers, especially physicians, in the solution of the crisis. Physicians were re-deployed to the front in a war strategy, and their job descriptions and hierarchies changed indefinitely all over the world. It is inevitable that this natural mobilization process will have psychological effects on physicians. In our study, physicians were grouped according to these changing job descriptions, and their depressive symptoms, anxiety and stress symptoms, post-traumatic stress symptoms, burnout symptoms and job satisfaction were examined. In our study, physicians working in Denizli province were given online depression anxiety stress-21 scale (DASS-21), posttraumatic stress disorder checklist for DSM-5, Maslach burnout scale (MBS), and Minnesota Satisfaction Questionnaire (MSQ). During the pandemic process, those who primarily treated COVID-19 patients (infectious diseases, anesthesiology and intensive care, pulmonology and pediatrics) were divided into three groups as high risk, those working in pandemic units by assignment as medium risk, and those working in routine duties as low risk. 320 physicians who participated in our study and filled out all the questionnaires were recruited. In our study, physicians working in pandemic services (high and moderate risk) had higher levels of depression, anxiety, stress, post-traumatic stress symptoms and burnout, while their job satisfaction was lower than physicians who did not work in pandemic services. In our study, it was determined that being a woman was associated with depressive, anxiety and stress symptoms. In addition, a significant increase in anxiety and post-traumatic stress symptoms was detected in physicians who were in quarantine. While depression was found to be significantly higher in the multi-risk group, post-traumatic stress symptoms were found to be lower than those of the physicians working on assignment. It is important for a quality healthcare system to protect the mental health of physicians, to prevent burnout, and to ensure that they are satisfied with their work during pandemic-like processes. In similar situations, it is necessary to pay special attention to the physicians on the front lines, female physicians, and to provide social and psychological support to the physicians living in quarantine.