Acil servise ekstremite travması nedeniyle başvuran ilkokul çağı çocuklarında dikkat eksikliği ve hiperaktivite/dürtüsellik bozukluğu (DEHB) ilişkisi

Abstract

Çocukluk dönemi ekstremite travmaları ölümlerin, yaralanmaların ve hastaneye yatışların en önemli sebeplerinden biridir. Çocuğun yaşı ile orantılı bulundukları ortamlar, fiziksel yapıları, psikolojik durumlarında değişiklikler oldukça travmaların seyri, tipi ve mekanizmalarında da değişim olmaktadır. Travmatik yaralanmalar küçük yaralanmalardan, çoklu organ yaralanmalarına kadar geniş yelpaze de etkisi olan bir durumdur. Travma durumunda hastane öncesi ve acil servis değerlendirmesi hasta için ciddi bir fizyolojik stres dönemidir. Pediatrik travmanın sebepleri çok sayıdadır bu nedenlerden biride Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğudur. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) travmayla ilişkili bir nöro-gelişimsel hastalıktır. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) dikkatin toplanması, sürdürülmesi, odaklanma problemleri, dikkatin kolayca dağılması ve yaralanmalarla ilişkili nörogelişimsel bir hastalıktır. DEHB ile ekstremite travmaları arasında ki ilişki, ekstremite travmalarının çocuk ve ergenlerde mortalite ve morbiditenin önde gelen nedenlerinden olduğu için önemli bir araştırma konusu haline gelmiştir.Bizde çalışmamızda, acil servisimize ekstremite travmasıyla başvuran ilkokul çağında ki çocuklarda, meydana gelen travmada DEHB’nin rolünün olup olmadığı araştırılarak ekstremite travması ile DEHB arasındaki ilişkiyi göstermeyi amaçladık.Bu çalışma Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı’nda gerçekleştirildi. Acil servise ekstremite travması ile başvuran ilkokul çağındaki (6-12 yaş) 131 çocuk ve ekstremite travması dışında başka bir şikayet ile başvuran 131 çocuk (kontrol grubu) ile yapıldı. Çalışmaya katılmayı kabul eden ailelerin çocuklarını değerlendirmek için Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite/Dürtüsellik Bozukluğu (DEHB) Turgay DSM-IV YDB-TDÖ kullanılmıştır. Bu ölçeğe göre dikkat eksikliği ve hiperaktivite/dürtüsellik alanlarının “herhangi birinde” tanımlanan 9 bulgudan 6 tanesinin oldukça fazla ve/veya çok fazla olarak işaretlenmiş olması dikkat eksikliği ve hiperaktivite/dürtüsellik açısından anlamlı olup, bu kriteri karşılayan çocuklar ileri değerlendirme için Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları bölümüne yönlendirildi. Acil servisten yönlendirilen çocuklar PAÜ Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları polikliniklerinde DEHB açısından ayrıntılı olarak incelendi. Sosyodemografik özellikler ve DEHB testi puanları kayıt altına alınarak yönlendirilen çocukların DEHB tanısına sahip olup olmadığı kanaatine varıldı.Çalışmamız sonucunda acil servise ekstremite travması nedeniyle başvuran vaka grubundaki 131 çocuktan 39’unun (%29,8), kontrol grubunda ise 10’unun (%7,6) DEHB tanısı aldığı görüldü (p=0,0001). Cinsiyet açısından bakıldığında DEHB tanısı alan 39 vakanın 27’si (%37,5) erkek, 12’si (%20,3) kızdır (p=0,0001). Vaka ve kontrol grupları arasında yaş açısından anlamlı fark saptanmadı (p>0.05). Vaka grubundaki çocukların yaşları ile DEHB tanısı arasındaki ilişkiyi belirlemek için yapılan analizde aralarında anlamlı bir ilişki saptanmadı (p>0.05) Travma mekanizması açısından bakıldığında en sık neden düşme (%60,3) olarak saptandı. Çocuklarda travmaya sebep olan kazaların en fazla Cuma ve Pazar yaşandıkları görüldü.Acil servis ekstremite travması ile başvuran ilkokul çağındaki çocuklarda DEHB görülme sıklığı daha yüksek bulunmuştur. Çalışma sonuçlarımıza göre özellikle acil servise ekstremite travması ile başvuran ilkokul çağındaki erkek çocuklarda, DEHB varlığının gözden geçirilmesi ve olası bir şüphe halinde ilgili bölümlere yönlendirilmesinin oldukça önemli olduğu kanaatindeyiz.

Childhood extremity trauma is one of the most important causes of death, injury and hospitalization. As the environments, physical structures and psychological conditions of the child are proportional to their age, there are also changes in the course, type and mechanisms of traumas. Traumatic injuries are a condition that has a wide range of effects, from minor injuries to multiple organ injuries. In case of trauma, prehospital and emergency room evaluation is a period of serious physiological stress for the patient. The causes of pediatric trauma are numerous, one of which is Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) is a trauma-related neurodevelopmental disorder. Attention-deficit hyperactivity disorder (ADHD) is a neurodevelopmental disorder associated with concentration and focus problems, easy distraction, and injuries. The relationship between ADHD and extremity trauma has become an important research topic, as extremity trauma is one of the leading causes of mortality and morbidity in children and adolescents. In our study, we aimed to show the relationship between extremity trauma and ADHD by investigating whether ADHD has a role in the trauma that occurred in primary school children who applied to our emergency department with extremity trauma.This study was carried out in Pamukkale University Faculty of Medicine, Department of Emergency Medicine. The study was conducted with 131 children at primary school age (6-12 years) who applied to the emergency department with extremity trauma and 131 children (control group) who presented with a complaint other than extremity trauma. Attention Deficit Hyperactivity/Impulsivity Disorder (ADHD) Turgay DSM-IV YDD-TDS was used to evaluate the children of families who agreed to participate in the study. According to this scale, it is significant in terms of attention deficit and hyperactivity/impulsivity that 6 out of 9 findings defined in "any of" areas of attention deficit and hyperactivity/impulsivity are marked as too much and/or too much. was referred to the health and diseases department. Children referred from the emergency department were examined in detail in terms of ADHD in PAU Child and Adolescent Psychiatry outpatient clinics. Sociodemographic characteristics and ADHD test scores were recorded and it was concluded whether the referred children had ADHD diagnosis.As a result of our study, it was observed that 39 (29.8%) of 131 children in the case group who applied to the emergency department due to extremity trauma and 10 (7.6%) in the control group were diagnosed with ADHD (p=0.0001). In terms of gender, 27 (37.5%) of 39 cases diagnosed with ADHD were male and 12 (20.3%) were female (p=0.0001). There was no significant difference in age between the case and control groups (p>0.05). In the analysis performed to determine the relationship between the ages of the children in the case group and the diagnosis of ADHD, no significant relationship was found between them (p>0.05) In terms of trauma mechanism, the most common reason was found to be falling (60.3%). It was observed that most of the accidents that cause trauma in children occurred on Friday and Sunday.The incidence of ADHD was found to be higher in primary school age children who presented to the emergency department with extremity trauma. According to our study results, we believe that it is very important to review the presence of ADHD and refer to the relevant departments in case of possible suspicion, especially in primary school boys who applied to the emergency department with extremity trauma.