Özbek seramiklerinde somut olmayan kültürel mirasa yansıyan hayvan motifleri

Abstract

Özbek seramikleri tüm dünyada özel bir yere sahip olan el sanatı ürünlerinden biridir. Özbekistan’ın kendine has kültürünü yansıtan ve geçmişten günümüze süregelen seramik sanatı somut olmayan kültürel mirasın da bir parçasıdır. Ürün çeşitliliği bakımından Özbekistan’da oldukça zengin olan bu sanat, seramiklerin üzerindeki motifler açısından da bir hayli zengindir. Özbek seramiklerinde hayvan motiflerinin sıkça kullanılması ve motiflerdeki hayvan türünün çok olması dikkat çekici bir unsurdur. Türk kültürünün bir parçası olan bu motifler, hayvanların Türkler için ne kadar önemli bir yere sahip olduğunun bir göstergesidir. Özbek seramiklerinde yer alan hayvan motifleri; Türk kültürüne yansıyan mitolojik unsurları, geleneksel çizgileri, inanışları ve değerleri içermektedir. Özbeklerin somut olmayan kültürel mirasının bir parçası olan bu seramikler, antik çağlardan beri nesilden nesile aktarılarak gelmiş; geleneksel ve modern motiflerin içinde hayvan motifleri ile Özbek Türklerinin kendine has özelliklerini taşıyarak üretim geleneklerini yaşatmıştır. Çalışmada Özbek seramiklerinde yer alan hayvan motifleri incelenecek olup bu motiflerin Özbek Türkleri özelinde Türk dünyası için anlamı değerlendirilecektir.

Uzbek ceramics is one of the handicraft products that has a special place all over the world. The ceramic art, which reflects the unique culture of Uzbekistan and continues from the past to the present, is also a part of the intangible cultural heritage. This art, which is very rich in Uzbekistan in terms of product diversity, is also very rich in terms of motifs on ceramics. The frequent use of animal motifs in Uzbek ceramics and the abundance of animal species in the motifs are remarkable. These motifs, which are a part of Turkish culture, are an indication of how important animals are for Turks. Animal motifs in Uzbek ceramics; It includes mythological elements, traditional lines, beliefs and values reflected in Turkish culture. These ceramics, which are part of the intangible cultural heritage of the Uzbeks, have been handed down from generation to generation since ancient times; It has kept the production traditions alive by carrying the unique characteristics of the Uzbek Turks with animal motifs in traditional and modern motifs. In the study, the animal motifs in Uzbek ceramics will be examined and the meaning of these motifs for the Turkic world, in particular for the Uzbek Turks, will be evaluated.