Kadın tekstil işçilerinde vardiyalı çalışmanın uyku ve ruhsal durum üzerine etkileri

Abstract

Ekonomik ve sosyal şartlar, gündüz çalışmanın yanı sıra, gece saatlerini de içeren vardiyalı sistemde çalışmayı gerektirebilmektedir. Vardiyalı çalışanlar, uykuuyanıklık döngüsündeki bozulma ve alışılmış çalışma ve sosyal yaşamın dışına çıkılmasından ötürü pek çok fiziksel ve ruhsal sorunlarla karşı karşıyadırlar. Uyku bozuklukları, iş kazaları, gastrointestinal sistem bozuklukları, kardiyovasküler hastalıklar, serebrovasküler hastalıklar, hipertansiyon, diyabet gibi fiziksel durumlar yanında yaygın olarak depresyon ve anksiyete bozukluklarına da yol açmaktadır. Bu çalışmada vardiyalı ve sürekli gündüz çalışan bir grup kadın işçinin uyku bozuklukları, iş yükü stresi ve ruhsal durum açısından değerlendirilmesi ve vardiyalı çalışma biçiminin uyku ve ruhsal durum üzerine olumsuz etkilerinin gösterilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın evrenini 661 vardiyalı, 138 sürekli gündüz çalışan toplam 799 kadın işçi oluşturmaktadır. Gündüz uykululuğu Epworth Uykululuk Ölçeği ve uyku kalitesi Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi ile değerlendirilmiştir. Gündüz uykululuğu saptananlar arasından 7 vardiyalı, 11 sürekli gündüz çalışana polisomnografi testi uygulanmış ve yapılandırılmış psikiyatrik görüşme yapılmıştır. Sonuçta; kadın tekstil işçilerinde gündüz uykululuğu sıklığı %16,2, kötü uyku kalitesi ise %78,8 bulundu ve vardiyalı çalışmanın kötü uyku kalitesi riskini 4,92 kat artırdığı saptandı. Ayrıca evde bakmakla sorumlu olunan fiziksel/zeka geriliği olan kişi olmasının gündüz uykululuğu riskini 3,41 kat, herhangi bir ek iş yapmanın 3,36 kat, öyküde veya halen herhangi bir psikiyatrik hastalık olmasının 3,15 kat, ev işlerine hafta içi ayrılan sürenin çok oluşunun ise 1,17 kat artırmakta olduğu bulundu. Sosyal destek (iş yerindeki sosyal destek) puanının yüksek olmasının da kötü uyku kalitesi riskini 0,83 kat azalttığı bulundu. Modern economic and social conditions lead to constitution of work shifts all day long, both day and night. People who work in shifts suffer many physical and mental problems due to disturbance of sleep-wake cycle and being deprived of usual working and social life. As well as predisposing to workplace accidents, gastrointestinal disorders, cardiovascular disorders, cerebrovascular disorders, hypertension, diabetes mellitus; sleep disturbances also cause anxiety disorders and depression. In this study, our aim is to evaluate and compare sleep disturbances, work-related stress and mental status between 2 female worker groups working constantly in day shift or rotation shifts and to demonstrate negative effects of rotation shifts on sleep and mental status of the workers. A total of 799 workers are enrolled in the study consisting of which 661 are working in rotation shifts and 138 are working constantly in day shift. Daytime sleepiness and quality of sleep are evaluated with Epworth Sleepiness Scale and Pittsburgh Sleep Quality İndex, respectively. Polysomnographic examination and structured psychiatric interview was conducted 7 patients of rotation shift group and 11 patients of constant day shift group who determined daytime sleepiness. In conclusion, we found that the prevalence of daytime sleepiness was 16.2%, poor quality of sleep was 78.8% among female textile workers and working in rotation shifts is related with a 4.92 fold risk of poor sleep quality. Besides, risk of daytime sleepiness is 3.41 fold higher if there is a mentally/physically disabled person in the family, 3.36 fold higher if the person has an extra job, 3.15 fold higher if the person had previous or current psychiatric disorder and 1.17 times higher if the persons’ daily house work load is high. Higher social support score is related to 0.83 fold decrease in sleep quality derangement. In conclusion, working in rotation shifts deranges sleep quality independent of many factors which are known to interact normal sleep patern. Future studies on males and females working in shifts with wider sample sizes, utilizing objective methods like polysomnography and actigraphy and structured psychiatric interview are required to evaluate the relation between type of the working shift and sleep and mental disorders. The results of such studies may also contribute to worker and workplace safety and provide public benefit.