Üniversite Öğrencilerinin Sahte ve Kaynağı Belirsiz Facebook İletilerini Medya Okuryazarlığında Beş Anahtar Soru Çerçevesinde Sorgulama ve Paylaşma Süreçleri

Abstract

Sosyal medya içeriğindeki çeşitlilik ve beraberinde getirdiği sürekli bilgi kirliliğisonucu, dolaşıma sokulan sahte veya kaynağı belirsiz bilgilerin güvenirlik vedoğruluğunu sorgulama gereksinimi doğmuştur. Birbirinden çok farklı çevrelerceyaygın biçimde paylaşılan sahte bir Facebook iletisi ve kaynağı belli olmayan birkayıp ilanı iletisi; Facebook kullanıcılarınca doğruluklarının sorgulanma süreçlerive paylaşılma durumlarının incelenmesi amaçlarıyla araştırmada kullanılmıştır.Araştırmaya toplam 116 üniversite öğrencisi katılmıştır. Katılımcılardan 46’sı MedyaOkuryazarlığında Beş Anahtar Soru yaklaşımının öğretildiği ders içi uygulamalarakatılarak başarı gösteren öğrencilerden oluşmaktadır. Yarı yapılandırılmışgörüşmeler ile tüm öğrencilerden “Bu ileti bence ... çünkü ...”, “Bu iletiyi paylaştımçünkü ...” ve “Bu iletiyi paylaşmadım çünkü ...” tümcelerini tamamlamalarıistenmiştir. Araştırmada, nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığıkarma araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırma sonuçları, sosyal medyadakarşılaşılan iletileri sorgulamada Beş Anahtar Soru yaklaşımını kullanmanın,katılımcıların iletilerin güvenirliğini sorgulama, doğruluğundan emin olma veiletileri anlamlandırma süreçlerini açıklamasının yanısıra bu iletileri paylaşmayakarar verme süreçlerinde anlamlı farklılık oluşturduğunu göstermektedir. Sosyalmedyadaki yaygın paylaşımların kullanıcılar tarafından doğruluk derecesisorgulanmadan paylaşıldığı görülmekle birlikte, paylaşımda sözü edilen tehlikeleringerçekleşme olasılığına karşı bireylerin kendini garantiye alma düşüncesiyle hareketettiği ayrıca görülmektedir.