Türkiye’de Eğitimin Gelir Dağılımı Üzerine Etkisinin İncelenmesi (2003-2018)

Abstract

Bir ülkedeki gelir dağılımı çeşitli sebeplerle mutlak eşitliğe sahip olamaz. Bunun temel nedenlerinden birisi de vatandaşların eğitim durumları ve yetenekleri arasındaki farklılıklar olarak gösterilebilir. Kişilerin yeteneklerindeki farklılıklardan kaynaklı olarak ülkelerin gelir dağılımları arasında eşitsizlikler söz konusudur. Gelir dağılımındaki bu eşitsizliği yok etmek ülke içindeki gelirin adil bir şekilde dağılmasını sağlamaktadır. Kişilerin yeteneklerinin, bilgi ve becerilerinin geliştirilmesinde ise eğitim önemli bir araçtır. Bu nedenle gelir dağılımını şekillendiren etkenlerden bir tanesi de eğitimdir. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) Hanehalkı Bütçe Anketi verileri aracılığı ile ortaya konulan 2003-2018 veri setinde Türkiye’deki gelir dağılım eşitsizliğini gösteren Gini katsayısının giderek düştüğü, eğitim kademeleri arasındaki gelir dağılım eşitsizliğinin oldukça fazla olduğu ve aynı eğitim düzeyindeki kişilerin gelirleri arasındaki eşitsizliğin %10-%15 aralığında olduğu, Theil İndeksinde ise gelir dağılımındaki eşitsizliğin %86 ile %89 arasında değişen bir değerde eğitim düzeylerine bağlı olduğu bulgusu elde edilmiştir. Eşitliği bozan eğitim seviyesi yıllara göre değişmekte genel olarak lise ve altı seviyede görüldüğü gözlenmektedir. Bu kapsamda eğitim kademelerini gösteren piramit şeklinin düzeltilmesi gerektiği, eğitimi yaygınlaştırmayı amaçlayan politikaların geliştirilmesi gerektiği, ülkelerin zorunlu eğitim kapsamında eğitim seviyelerini yükseltmesi, çeşitli kurum veya kuruluşlar aracılığı ile eğitimler verilmesinin kolaylaştırılması, eğitimle kazanılacak bilgi ve becerinin ekonomik büyümeye katkı sağlamasının desteklenmesi önerilerinde bulunulmuştur.