BİLİMSEL ETİK BAĞLAMINDA ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN DENEYİMLERİ

Abstract

Etik son yıllarda üzerinde önemle durulan bir konu haline gelmiştir. Etik, toplumun bakış açısını dikkate alarak bireylerin uygun ve uygun olmayan davranışlarını belirler. Bireylerin etik davranışları öğrenmesi ve benimsemesinde eğitim oldukça önemli bir süreçtir. Eğitim sürecinde bireyin özellikle eğitim yaşamında ihtiyaç duyacağı bilimsel etiğin kazandırılması önem arz etmektedir. Bilimsel etik normlarının kazandırılması öğrencilerin eğitim sürecinde yapacakları çalışmalarda yararlanacakları kaynakların bir emek ürünü olduğunu fark etmesini sağlayabilir. Bu kapsamda toplumsal olayları konu edinen Sosyal Bilgiler öğretim programında bilimsel etik ile ilgili çeşitli kavram ve değerler yer almaktadır. Eğitim sürecinde öğrencilere programda yer alan bilimsel etik ilkeler öğretilmektedir. Ancak programın amacına ulaşması için öğrencilerin bu etik ilkeleri benimseyip davranışa dönüştürmeleri önemlidir. Bu durumdan hareketle hazırlanan bu çalışmanın amacı öğrencilerin deneyimlerine göre kendilerinin ve öğretmenlerinin bilimsel etik değerlere uyma sıklığına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Bu araştırmanın örneklemini (katılımcılarını), Adıyaman ili merkez ilçesinde bulunan Millî Eğitim Bakanlığına bağlı devlet okullarında okuyan 5, 6 ve 7 sınıf öğrencilerinden oluşan 1002 kişi oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen “Öğrenci Görüşüne Göre Bilimsel Etik Değerler Anketi” kullanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen sonuçlara göre öğrencilerin bilimsel etiğe ilişkin algıları sınıf düzeyine göre farklılaşmamaktadır. Ancak sonuçlar okul türü değişkenine göre incelendiğinde ise imam hatip ortaokulu öğrencilerinin lehine oluşan farklılaşma ortaya çıkmıştır. Öneri olarak; Araştırmaya dâhil edilen öğrencilerin yaş düzeyleri göz önüne alındığında öğretmenlerini rol-model alabilecekleri yaşlarda olmaları, bilimsel etik konusunda öğretmenlerinden etkilenmeleri ihtimaliyle öğretmenlere bilimsel etik temelinde lisansüstü eğitimler verilerek hem etik konunda rol model olma hemde bu konuda eksiklerinin giderilmesi sağlanabilir.