Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Adalet Bilinci

Abstract

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin sosyal adalet bilinci düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre irdelenmesi ve öğrencilerin sosyal adalet hakkında düşüncelerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Karma yöntem desenlerinden açıklayıcı desenin kullanıldığı araştırmada ilk olarak araştırmanın nicel çalışma grubunu Denizli’nin farklı sosyo-ekonomik düzeydeki ortaokullarda okuyan 421 öğrenci, nitel çalışma grubunu ise ölçüt örnekleme kullanılarak 24 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada nicel veri toplama aracı olarak araştırmacının geliştirdiği “Sosyal Adalet Bilinci” ölçeği kullanılmıştır. Nitel verilerin toplanması için ise yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis testi ile analiz edilmiştir. Görüşmelerden elde edilen veriler kod, kategori ve tema şeklinde verilmiştir. Öğrencilerin gözlem ve düşüncelerini göstermek için doğrudan alıntılara yer verilmiştir. Araştırma sonucunda kız öğrencilerin sosyal adalet bilincinin daha yüksek olduğu, ayrıca öğrencilerin sosyal adalet bilinç düzeylerinde okudukları sınıf düzeyleri, anne ve babalarının eğitim durumları ve ailelerinin aylık gelir düzeyleri açısından anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel bulguları nicel araştırmadan elde edilenleri destekler niteliktedir. Öğrencilerin sosyal adalet kavramından anladıkları; “Toplum Düzeni Açısından Sosyal Adalet” olarak tek tema altında toplanmıştır. Bu temaya ait demokrasi, psikolojik ihtiyaçlar, ekonomi, eğitim ve kişisel gelişim kategorileri bulunmaktadır. Öğrencilerin çoğunun sosyal adalet algılarını gelir dağılımından kaynaklanan adaletsizlik, eşitsizlik ve haksızlık kavramları ile açıklayarak sosyal adaletin ırk, çokkültürlülük, siyaset ve toplumsal cinsiyet sorunları boyutlarına değinmedikleri görülmektedir. Sonuç olarak öğrencilerin sosyal adalet kavramına ilişkin yeterli bilgiye sahip oldukları fakat bu konunun içeriği hakkında daha detaylı bilgiye hâkim olmadıkları görülmektedir