Aizanoi’da masal ve kinetik heykel yardımıyla kültürel miras eğitimi

Abstract

Bir kültürel miras örneği olan Kütahya ili, Çavdarhisar ilçesinde bulunan Aizanoi antik kenti 12 Nisan 2012 tarihinde Unesco Dünya Kültürel Mirası Geçici Listesi’ne kabul edilmiştir. Bu çalışmada, arkeoloji, sanat ve yöre masalı yardımıyla Çavdarhisar’daki çocuklara kültürel miras eğitimi verilerek somut ve somut olmayan kültürel miras Aizanoi ile Çavdarhisar’ın koruma ve sürdürülebilirliğine katkı sağlanması hedeflenmektedir. Çalışma için seçilen yaş grubu 7-12 yaş arasındaki 30 Çavdar-hisarlı çocuktur. Çocukların 15’ine eğitim verilirken, 2. gruba antik kent gezdirilmiş, diğer evrelere dâhil edilmeyerek araştırmanın olumlu/olumsuz çıktıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Eğitimde tercih edilen unsurlar, Aizanoi’daki A11.MP.372 envanter numaralı mezar taşı, Aizanoi SOKÜM projesin-de derlenen “Fatmacık Yusufçuk” masalı ve kinetik kuş heykelidir. Ortak çalışma yapılan disiplinler arkeoloji, halk bilimi ve sanattır. Çalışmanın yapıldığı ören yeri için Aizanoi’un tercih edilme nedeni, ören yerinde antik ve kırsal dokunun birlikteliği olmuştur. Antik çağda Phrygia Epiktetos bölgesinde bulunan Aizanoi; Zeus tapınağı, stadyum, tiyatro kompleksi, macellum yapısı, Kybele kutsal alanı, sütunlu caddesi, Roma dönemi köprüleri, iki adet hamamı, nekropolisteki mezarlar ve buluntuları ile somut kültürel miras örneğidir. Yerleşim yeri üzerine kurulan ve yaşamın antik yapılarla iç içe devam ettiği Çavdarhisar ise kırsal dokusu, yaşam biçimi, âdetleri ve geçmişten günümüze aktarılan kültürel kodları ile somut olmayan kültürel mirasa örnektir. Bu bakımdan, hem antik hem üzerindeki kırsal Türk sivil mimari dokusu ve hâlâ devam eden hayatıyla bütünleşik korumanın gerekli olduğu özel bir kültürel mirastır. Çalışmada yardımı alınan unsurlardan biri Aizanoi Somut Olmayan Kül-türel Miras projesinde derlenen “Fatmacık Yusufçuk” masalıdır. Sözlü masal geleneği bu topraklarda Homeros’tan, Dedem Korkut’a uzanan binlerce yıllık köklü bir geleneğe sahip olmasına rağmen, küre-selleşmenin bazı olumsuz etkileri yüzünden giderek kaybolma riski taşımaya başlamıştır ve bunun için de bu yerel masalların derlenerek gelecek kuşaklara aktarılması ayrıca önem arz etmektedir.