Hisaralan (Sındırgı, Balıkesir) Jeotermal AlanındakiTraverten Oluşumları ve Sıcak Sular ÜzerindeSedimantolojik, Petrografik ve Jeokimyasal İncelemeler

Abstract

Çalışma alanının temelini Bornova Fliş Zonu oluşturur. Bu temel üzerinde Miyosen yaşlı volkanitler yer alır. En üstte travertenler bulunmaktadır. Hisaralan Jeotermal alanında Erken Miyosen volkaniklerinde eklemler üç yönde yoğunlaşmıştır. Fayların çizikleri eklem doğrultuları ile uyumludur. Bölgedeki faylar düşey, yatay ve verev atımlı faylardır. Çalışma alanındaki traverten sırtları KB_GD doğrultusunda gelişmiştir. Hisaralan jeotermal sistemi devirli bir sistemdir. Rezervuar kayaçlar Bornova Fliş Zonunun içindeki Mesozoyik kireçtaşları ve kısmen asidik volkaniklerdir. Tüfler ve Fliş Zonu içindeki geçirimsiz birimler örtü kayayı oluşturur. Hisaralan sahasında toplam 118,6 l/s debi ile boşalan termal suların sıcaklık, EC ve pH değerleri sırasıyla 54,1 ile 97,0°C, 1193 ile 1659 µS/cm ve 6,10 ile 8,78 arasındadır. Emendere sahasında bu değerler sırasıyla 25,2- 32,0°C, 266 ile 436 µS/cm ve 6,82 ile 8,44?dür. Hisaralan sahası termal suları Na-HCO3 tipindedir. Termal suların kimyasal kompozisyonunu şekillendiren başlıca süreçler su-kaya etkileşimi, soğuk yeraltısuyu karışımı ve iyon değişimidir. Hisaralan termal kaynaklarının tamamına yakını kalsit, aragonit ve kuvars minerallerine doygundur. İnceleme alanı suları meteorik kökenlidir. Termal sulardaki karbonun kaynağı manto CO2?i, denizel kireçtaşı veya yeraltısuyu DIC?ı ya da bunların bir kombinasyonudur. Kükürdün kaynağı ise kireçtaşı, şeyl ve/veya volkanik sülfürdür. Termal sulara çeşitli jeotermometre teknikleri uygulandığında, Hisaralan için 125-190°C, Emendere için 40-90°C rezervuar sıcaklığı öngörülmüştür. Hisaralan travertenlerinde ve Emendere tufalarında toplam 12 litotip tanımlanmıştır. Hisaralan?da kule, kaynak tümseği, sırt, şelale ve yamaç depolanma morfolojileri gelişmiştir. Bunlar arasında traverten kuleleri dikkat çekmektedir. Emendere?de ise şelale ve yamaç depolanma morfolojileri ortaya çıkmıştır. Travertenlerin ?13C değerleri ?0.5 ile ?4.3? (V-PDB) arasında, ?18O değerleri ?23.6 ile ?11? (V-PDB) arasındadır. Negatif ?13C değerleri, mağmatik kökenli CO2 katılımını işaret etmektedir. 87Sr/86Sr izotopları 0.710024-0.710396 arasındadır. Bu sonuçlar, Hisaralan?da traverten çökelten suların volkaniklerle etkileşimine bağlı olarak Sr izotop değerlerinin yükselmiş olduğunu gösterir. Buna karşılık, Emendere tufalarının ?13C değerleri -3.60 ile - 6.81?(V-PDB) arasında, ?18O değerleri ise -11.45 ile -7.52?(V-PDB) arasındadır. Bu negatif değerlere göre, tufalar sığ dolaşımlı kaynaklardan çökelmiştir.