İlçelerin Hasılasını Belirleyen Faktörler, Mekansal Etkileşim Ve Kamu Politikaları

Abstract

Avrupa Birliğine uyum sürecinin hız kazanmasıyla bölgesel farklılıkların giderilmesine yönelik çalışmalar giderek önem kazanmıştır. Bunun için Türkiye'de programlar uygulanmış, sosyo- ekonomik entegrasyonun sağlanması için bölgesel politikalara yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu amaçla bu çalışmanın amacı uygulana gelen politikalarla, alternatif politikalar arasında bir farklılık olup olmadığını mekansal yöntemlerle analiz etmektir. 2008-2010 arası dönem mekânsal yöntemlerle birlikte 819 ilçe için incelenmiştir. Türkiye için bildiğimiz kadarı bu sayıdaki ilçe düzeyinde böyle bir çalışma yapılmamıştır. İlçe bazlı hasıla verisi üretilmediği için bağımlı değişken olarak ilçe bazlı vergi temsili değişkeni kullanılmıştır. Açıklayıcı değişkenler ise ekonomik ve demografik değişkenler yanında iklim ve coğrafi değişkenlerden oluşmuştur. Bölgesel veriler önemli düzeyde bağımlılık içermektedir bunların ihmal edilmesi durumunda analizlerde ilişkinin varlığına bağlı olarak elde edilen tahminciler sapmasızlık ve tutarlılık veya etkinlik özelliklerini yitirmektedir. Bu da mekânsal ilişkinin ihmal edildiği modellerde politika önerilerinin güvenilmez olacağını ve yanlış sonuçlar doğuracağını göstermektedir. Çalışmada mekânsal modellerin varlığını inceleyerek kullanılması gereken modelin Mekansal Durbin Modeli olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışma sonucunda İldeki bütün ilçelerin birbirlerine komşu kabul edildiği mekansal etkileşim yapısı, ilçelerin fiili komşuluklarına dayalı mekansal etkileşim yapısı ve koordinatlara dayalı komşuğu yansıtan mekansal etkileşim yapısının hepsi istatistiksel olarak anlamlı ve güçlü bulunmuştur. Bu üç yapıdan en güçlü bağlantı il içerisindeki bütün ilçelerin komşu kabul edildiği etkileşim yapısı, ikinci sırada yakınlığa dayalı etkileşim yapısı ve son sırada ise fiili komşuluğa dayalı etkileşim yapısı yer almıştır. Bu sonuç bize her üç ilişki türünün de Türkiye?de var olduğunu ve her üçünün karmasına dayalı politikaların üretilmesinin yararlı olacağı söylenebilir.