Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri ve duygusal zeka puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Maslach ve arkadaşlarına göre mesleki tükenmişlik; duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarısızlık hissinden oluşan üç boyutlu yapı olarak tanımlanmaktadır. Duygusal zeka ise, kişinin kendi duygularına erişmesi, farkına varması ve hayatına ilişkin farkındalığı yönetme becerisi olarak tanımlanabilir. Bu çalışmanın amacı öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri ile duygusal zeka düzeyleri arasında ne tür bir ilişki olduğu incelemektir. Bu amaca ek olarak alanyazına katkı sağlaması açısından duygusal zeka kavramına ilişkin bir sorgulama da yer almaktadır. Nicel yöntemlerin ve ilişkisel modelin kullanıldığı çalışmada, araştırmanın örneklemini Denizli il merkezinde görev yapmakta olan uygun örnekleme yoluyla belirlenen 2020-2021 Eğitim Öğretim Yılı içerisinde görev yapmakta olan 379 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri Schutte Duygusal Zeka Ölçeği ile Maslach Tükenmişlik Envanteri Eğitimci Formu ile toplanmıştır. Çalışmanın analizleri ise Anova, Spermans rho kolerasyon testleri ve t-testi ile yapılmıştır. Çalışmanın bulguları incelendiğinde ise öğretmenlerin duygusal zeka ölçeğine verdikleri yanıtların "katılıyorum" düzeyinde olduğu görülmektedir. Mesleki tükenmişlik verdikleri yanıtlar incelendiğinde yanıt "orta düzeyde" tükenmişlik yaşadıkları görülmektedir. Alt boyutlar açısından incelendiğinde ve mesleki tükenmişlik alt boyutları olarak bakıldığında ise duygusal tükenme boyutu için "orta düzey", duyarsızlaşma boyutu için "düşük düzey" ve son olarak kişisel başarı boyutu için yani "orta düzey" bir tükenmişlik yaşadıkları bulunmuştur. Araştırmanın sonuçları incelendiğinde, değişkenler açısından bakıldığı zaman ise duygusal zekânın kıdeme, medeni durum, öğretim kademesi, çocuklarının olup olmaması ve gelir düzeyine göre anlamlı bir fark olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Anlamlı tek farkında cinsiyet değişkeninde olduğu bulunmuştur. Mesleki tükenmişlik açısından bakıldığında ve değişkenler açısından incelendiğinde ise cinsiyet, medeni durum, çocuklarının olup olmamasına göre ve görev yapılan kıdeme göre anlamlı fark olmadığı görülmektedir. Tek farklılaşmanın öğretim kademesi değişkeninde ortaya çıktığı görülmüştür. Çalışmada Duygusal zekâ ve mesleki tükenmişlik açısından bakıldığında genel toplam üzerinden negatif yönlü anlamlı bir kolerasyonel ilişki olduğu bulunmuştur. Aynı şekilde duygusal zeka ve mesleki tükenmişliğin alt boyutları arasında anlamlı fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

According to Maslach et al., occupational burnout; It is defined as a three-dimensional structure consisting of emotional exhaustion, depersonalization and a sense of personal failure. Emotional intelligence, on the other hand, can be defined as the ability to access and realize one's own emotions and manage awareness about life. The aim of this study is to examine the relationship between teachers' professional burnout and their emotional intelligence levels. In addition to this purpose, there is also a questioning about the concept of emotional intelligence in order to contribute to the literature. In the study, in which quantitative methods and relational model are used, the sample of the research consists of 379 teachers working in the city center of Denizli and working in the 2020-2021 Academic Year, which was determined by convenient sampling. The data of the study were collected with the Schutte Emotional Intelligence Scale and the Maslach Burnout Inventory Educator Form. The analyzes of the study were made with Anova, Spermans rho correlation tests and t-test. When the findings of the study are examined, it is seen that the answers given by the teachers to the emotional intelligence scale are at the level of "agree". When their answers to professional burnout are examined, it is seen that they experience "moderate" burnout. When examined in terms of sub-dimensions and professional burnout sub-dimensions, it was found that they experienced a "moderate" level of burnout for the emotional exhaustion dimension, a "low level" for the depersonalization dimension, and finally a "moderate" level of burnout for the personal achievement dimension. When the results of the study were examined, it was concluded that there was no significant difference between emotional intelligence in terms of seniority, marital status, education level, having children and income level. The only significant difference was found to be in the gender variable. In terms of professional burnout and when examined in terms of variables, it is seen that there is no significant difference according to gender, marital status, whether they have children or not, and according to the seniority of duty. It was observed that the only difference emerged in the variable of education level. In the study, in terms of emotional intelligence and professional burnout, it was found that there was a negative correlational correlation over the general total. Likewise, it was concluded that there was a significant difference between the sub-dimensions of emotional intelligence and professional burnout.