Yoğun bakım hastalarında intraabdominal hipertansiyonun sıklığı, solunum mekanikleri, hemodinami ve mortali·te ile ili·şki·si·ni·n değerlendirilmesi

Abstract

Yoğun bakımda yatan kritik hastalarda intraabdominal hipertansiyon (İAH) risk faktörlerinin oldukça sık görülmektedir. İAH, yoğun bakım ünitelerinde sık görülen, mortaliteyi ve morbiditeyi arttıran önemli bir sorundur. İAH'nin solunum sistemi ve kardiyovasküler sistem başta olmak üzere olumsuz sistemik etkileri olabileceği gösterilmiştir. İAH'nin morbidite ve mortalite üzerine etkisini araştırmak üzere yoğun bakımda yatan 84 kritik hasta çalışmamıza alınmıştır. Bu hastalarda intraabdominal basınç takibi, solunum mekanikleri (P-Pik, P-Plato, P-Drive, PEEP, kompliyans) ve inferior vena kava çapı ölçümleri yapılmış ve bu parametrelerin mortalite üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışmamıza alınan hastaların çıkış günlerine bakıldığında İAH'nin eksitus olan grupta anlamlı seviyede daha sık olduğu görülmüştür (p<0,05) ve taburcu olan grupta eksitus olan gruba göre İAH oranının belirgin olarak azaldığı saptanmıştır (p<0,05). Hastaların solunum parametreleri ile mortalite ilişkisi incelendiğinde çıkış günü P-Pik, P-Plato, P-Drive ve PEEP seviyelerinin eksitus olan bireylerde anlamlı seviyede daha yüksek olduğu izlenmiştir (p<0,05). Ancak giriş gününde sadece P-Drive mortalite ile ilişkili bulunmuştur (p<0,05). İAB ve solunum mekaniklerinin ilişkisi incelendiğinde P-Pik, P-Plato, P-Drive ve PEEP seviyelerinin yüksekliğinin İAH ile ilişkili olduğu bulunmuştur (p<0,05). İAH'de torasik basınçların yükselmesinin abdominotorasik iletim yoluyla olduğu düşünülmektedir. İAH olan grupta invaziv mekanik ventilatör desteği verilme oranı, İAH olmayan gruba göre anlamlı (p<0.05) olarak daha yüksek saptanmıştır. Bu durum İAH'nin respiratuar sistem kompliyansını (Crs) azaltarak akciğer dışı (sekonder) ARDS'ye neden olmasını desteklemektedir. Çalışmamızda istatiksel olarak anlamlı olmamakla beraber İAH olanlarda, ABH sıklığı ve KDIGO skorlamasına göre ABH evresi daha yüksek saptanmıştır. İVK ile İAH arasında ise anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (p>0,005) ve bunun sebebinin İAH olan kişilerde görece olarak daha yüksek PEEP uygulanması ve PEEP'in sağ atrium basıncını arttırarak İAB'nin venöz dönüş üzerindeki etkilerini nötrleyebilmesi olduğu düşünülmüştür. İAH'nin hem mortalitenin önemli bir öngördürücüsü olduğu hem de mortalite artışında etkili olan önemli bir faktör olduğu görülmektedir. Yoğun bakım ünitelerinde İAH'nin ölçülmü için protokoller geliştirilmesi ve İAH tanısına gereken önemin verilmesi gerektiğini düşünmekteyiz. Literatür verileri ışığında, İAH tanısının erken konulmasının, abdominal kompartman sendromuna gidişi ve mortaliteyi azaltmak için oldukça önemli olduğunu düşünmekteyiz. Anahtar kelimeler: İntraabdominal hipertansiyon, abdominal kompartman sendromu, mortalite, solunum mekanikleri.

Intra-abdominal hypertension (IAH) risk factors are quite common in critically ill patients. IAH is an important problem that is frequently seen in intensive care units and increases mortality and morbidity. It has been shown that IAH may have adverse systemic effects, especially on the respiratory system and cardiovascular system. In order to investigate the effect of IAH on morbidity and mortality, 84 critically ill patients were included in our study. Intraabdominal pressure monitoring, respiratory mechanics (P-Pik, P-Plato, P-Drive, PEEP, compliance) and inferior vena cava diameter measurements were performed in these patients, and the effects of these parameters on mortality were investigated. Considering the discharge days of the patients included in our study, it was observed that IAH was significantly more common in the exitus group (p<0.05). It was determined that the rate of IAH decreased significantly in the discharged group compared to the exitus group (p<0.05). When the relation between respiratory parameters and mortality of the patients was examined, it was observed that the P-Peak, P-Plato, P-Drive and PEEP levels on the last day of the patients were significantly higher in the patients who died (p<0.05). However, only P-Drive was associated with mortality on the day of entry (p<0.05). When the relationship between IAP and respiratory mechanics was examined, it was found that high levels of P-Peak, P-Plato, P-Drive and PEEP were associated with IAH (p<0.05). The elevation of thoracic pressures in IAH is thought to be via abdominothoracic transmission. The rate of invasive mechanical ventilator support in the group with IAH was found to be significantly higher (p<0.05) than the group without IAH. This situation supports that IAH causes extrapulmonary (secondary) ARDS by decreasing the respiratory system compliance (Crs). Although not statistically significant in our study, the frequency of AKI and the stage of AKI were found to be higher in patients with IAH, according to the KDIGO scoring. A significant relationship was not found between IVC and IAH (p>0.005), and it was thought that the reason for this was relatively higher PEEP in individuals with IAH and that PEEP could neutralize the effects of IAP on venous return by increasing the right atrial pressure. It is seen that IAH is both an important predictor of mortality and an important factor influencing the increase in mortality. We think that protocols for the measurement of IAH in intensive care units should be developed and the necessary importance should be given to the diagnosis of IAH. Considering the literature data and the results of our study, we think that early diagnosis of IAH is very important to reduce the progression to abdominal compartment syndrome and mortality. Key words: Intraabdominal hypertension, abdominal compartment syndrome, mortality, respiratory mechanics.