COVİD-19 geçiren sağlık çalışanlarının COVİD-19 sonrası devam eden yakınma ve semptomları

Abstract

COVID-19 enfeksiyonu esnasında ya da sonrasında ortaya çıkan, 4 hafta geçmesine rağmen devam eden ve başka bir nedenle açıklanamayan bulgu ve semptomlara ''Post-Akut COVID-19 sendromu'' adı verilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde halen çalışmakta olan COVİD-19 geçirmiş sağlık personelinin incelenerek; COVİD-19 sonrası devam eden yakınma ve semptomlarının tanımlanması; klinik ve laboratuar tablosunun, risk faktörlerinin ve etkileyen faktörlerin tespit edilmesidir. Çalışmamız, 01.06.2021 ile 01.06.2022 tarihleri arasında, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Polikliniğine başvuran, PCR pozitifliği ile COVİD-19 tanısı almış ve tanının üzerinden en az 4 hafta geçmiş 166 hastane personeli üzerinde yapılmış tanımlayıcı tipte bir çalışmadır. Katılımcıların demografik verileri, vücut ölçümleri, sigara, alkol kullanım durumları, özgeçmişleri, COVID-19 öyküleri, ilk tanıdan en az 4 hafta geçmesine rağmen devam eden şikayet ve semptomları sorgulanmıştır. Hastaların vital bulguları ölçülmüş, fizik muayeneleri yapılmış ve kan tetkikleri alınarak değerlendirilmiştir. Çalışmada, post-akut COVID-19 döneminde görülen bulgu ve semptomlar tanımlanmış ve bu semptomların vücut kitle indeksi, sigara-alkol kullanımı, komorbiditeler, aşılanma durumu, akut COVID-19 şiddeti, COVID-19 tedavileri ve laboratuar tetkikleri ile ilişkisi incelenmiştir. Katılımcılar en sık günlük aktivitelerini yaparken zorlanma (%32,5), yorgunluk (%26,5), halsizlik (%24,1), kas ağrısı (%12,7) yakınmaları göstermiştir. Astım başta olmak üzere hipertansiyon, diyabet, romatolojik hastalıklar, insülin direnci, tiroid hastalıkları, pıhtılaşma ve damar yapısı bozuklukları ve psikiyatrik komorbiditeler post-akut COVID-19 semptomları ile ilişkili bulunurken kardiyak, hepatik, hematolojik ve nörolojik komorbiditeler ile ilişkili herhangi bir semptom bulunmamıştır. Post-akut COVID-19 sendromu ile obezite ve sigara-alkol kullanımı ilişkili bulunurken bel çevresi ile ilişki bulunmamıştır. Hastaneye yatarak tedavi alan, oksijen desteği ihtiyacı olan katılımcılarda, ayakta atlatanlara göre post-akut COVİD-19 semptomları daha fazla görülmüştür. Katılımcıların %16,9'u SARS-COV-2'ye karşı bağışıklanmamış, kalanlar ise en az bir kez aşılanmıştır. Tedavi olarak klorokin+azitromisin ve favipiravir+azitromisin kombinasyonlarını kullanan hastalarda günlük aktivite kısıtlaması daha fazla, hiç ilaç kullanmayanlarda ise şikayetler daha az görülmektedir. Post-akut COVID-19, milyonlarca insanı etkileyen SARS-COV-2'nin, insanlar üzerindeki uzun dönemli etkisini gösteren ve birinci basamakta sık görülen bir klinik tablodur. Aile hekimlerinin uzamış COVID tablosunu tanıyıp değerlendirmesi, gerekli durumlarda diğer uzmanlık alanlarıyla işbirliği içinde çalışması gerekmektedir. Bu açıdan aile hekimleri başta olmak üzere tüm birinci basamak hekimlerinin bu konuda bilgi ve farkındalık düzeyinin artması gereklidir. Anahtar kelimeler: Uzamış COVİD, Post-akut COVİD-19, Kronik COVID, COVID'in uzun dönem etkileri, Sağlık Çalışanı

Findings and symptoms that occur during or after COVID-19 infection , persist after 4 weeks and cannot be explained by any other reason, are called "Post-Acute COVID-19 syndrome". The aim of this study is to examine the health workers who are still working at Pamukkale University Medical Faculty Hospital, who have suffered from COVID-19; to define ongoing complaints and symptoms after COVID-19 and to picture the clinical and laboratory status, risk factors and influencing factors. Our study is a descriptive study conducted on 166 hospital employees who applied to Pamukkale University Training and Research Hospital Family Medicine Polyclinic between 01.06.2021 and 01.06.2022, were diagnosed with COVID-19 with PCR at least 4 weeks ago. Participants' demographic data, body measurements, smoking, alcohol consumption, medical history, COVID-19 history, complaints and symptoms that persisted despite at least 4 weeks after the first diagnosis were questioned. Vital signs of the patients were measured, physical examinations were made and blood tests were taken and evaluated. In our study, symptoms seen in the post-acute COVID-19 period were defined and the relationship of these symptoms with body mass index, smoking-alcohol consumption, comorbidities , vaccination status, acute COVID-19 severity, COVID-19 treatments and laboratory tests were examined. The most common complaints of the participants were difficulty in doing daily activities (32.5%), fatigue (26.5%), weakness (24.1%), and muscle pain (12.7%). Astma, hypertension, diabetes, rheumatological diseases, insulin resistance, thyroid diseases, coagulation and vascular structure disorders and psychiatric comorbidities were found to be associated with post-acute COVID-19 symptoms. No symptoms associated with cardiac, hepatic , hematological and neurological comorbidities were found. While obesity, smoking and alcohol consumption were associated with post-acute COVID-19 syndrome , no relation was found with waist circumference. Post-acute COVID-19 symptoms were more common in hospitalized patients who needed oxygen support compared to outpatients. 16.9% of the participants were not immunized against SARS-COV-2 , and the rest were vaccinated at least once. Daily activity restriction is more common in patients using chloroquine + azithromycin and favipiravir + azithromycin combinations, and complaints are less in those who do not use any medication. Post-acute COVID-19 is a common clinical picture in primary care, showing the long-term effects of SARS-COV-2, which affects millions of people. Family physicians should recognize and evaluate the prolonged COVID-19 picture and work in collaboration with other specialties when necessary. In this respect, it is necessary to increase the level of knowledge and awareness of all primary care physicians, especially family physicians. Keywords: Prolonged COVID, Post-acute COVID-19, Chronic COVID , Long-term effects of COVID, Healthcare Professional