Pamukkale üniversitesi aile hekimliği polikliniğinebaşvuran bireylerin erişkin bağışıklamakonusundaki bilgi düzeyi ve davranışları

Abstract

Amaç: Erişkin dönemde yapılması önerilen aşılar ile enfeksiyon hastalıkları ve buna bağlı komorbiditeler önlenebilmektedir. Aşılama enfeksiyon hastalıklarından korunmak için stratejik bir öneme sahiptir. Bu çalışmada PAÜ Aile Hekimliği Polikliniği'ne ve PAÜ OSB Aile Hekimliği Polikliniği'ne başvuran 18 yaş ve üstü kişilerin erişkin aşıları hakkındaki farkındalıklarının, mevcut erişkin aşılanma durumlarının tespiti ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve yöntem: Çalışma için Temmuz 2021 ve Eylül 2021 tarihleri arasında, PAÜ Aile Hekimliği Polikliniği ve PAÜ OSB Aile Hekimliği Polikliniği'ne başvuran 18 yaş ve üstü tüm kişilerden ankete katılımları rica edilmiştir. Katılmayı kabul eden 493 kişiye; 13 adet sosyodemografik soru, 23 adet bireylerin erişkin aşıları hakkındaki bilgi düzeyi ve erişkin aşılanma durumlarını değerlendirme amaçlı olmak üzere toplam 36 sorudan oluşan anket uygulanmıştır. Değişkenlerin normal dağılıma uygunluğu görsel ve analitik yöntemlerle incelendi. Tanımlayıcı analizler normal dağılan değişkenler için ortalama ve standart sapmalar kullanılarak verildi. Tanımlayıcı analizler normal dağılmayan değişkenler için ortanca ve çeyrekler arası aralık kullanılarak ve ordinal değişkenler için frekans tabloları kullanılarak verildi. Kategorilendirilmiş gruplarda ki-kare testinin varyasyonları kullanıldı. P<0.05 olduğu durumlar istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar şeklinde değerlendirildi. Bulgular: Çalışmaya toplam 493 gönüllü katılmış olup, bunların %52.9'u (n=261) kadın, %47.1'i (n=232) erkektir. Çalışmaya katılanların yaş ortalaması 35.06 ± 11.93 olarak hesaplanmıştır. Çalışmaya katılanların %16.0'ının (n=79) sağlık personeli olduğu görülmüştür. Araştırma grubunun %45.2'si (n=223) erişkin aşıları hakkında bilgisi olduğunu belirtmiştir. Kişilerin en çok bildiği aşıların influenza, hepatit B ve tetanoz aşıları olduğu ve en çok da doktor aracılığıyla bilgi sahibi olunduğu görülmüştür. Araştırma grubunun %86.4'ünün (n=426) herhangi bir erişkin aşısını yaptırdığı ve en çok yaptırılan erişkin aşılarının da tetanoz, influenza ve hepatit B aşısı olduğu görülmüştür. 65 yaş ve üzeri kişilerde, evli kişilerde, sağlık çalışanlarında, sağlık güvencesi olanlarda ve kronik hastalığı olanlarda 18 yaş sonrası aşı yaptırma oranı anlamlı şekilde daha yüksek saptanmıştır. XII Erişkin dönemde en az bir kez pnömokok aşısı yaptıranların oranı %4.9 olup; 65 yaş ve üzeri kişilerde, kronik hastalığı olanlarda aşı yaptırma oranı anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur. İnfluenza aşısı yaptırma oranı %22.1, her yıl influenza aşısı yaptırma oranı ise %13.8 olup; eğitim düzeyi lise ve üzerinde olanlarda, sağlık çalışanlarında, şehir merkezinde yaşayanlarda aşı yaptırma oranı anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur. Çalışmamızda katılımcıların %70.4'ü erişkin dönemde en az bir kez tetanoz aşısı yaptırmış olup, bunların %84.1'i ise aşıyı son on yıl içinde yaptırmıştır. En sık tetanoz aşısı yaptırma sebebinin ise delici-kesici alet yaralanması olduğu görülmüştür. Evli kişilerde, sağlık çalışanlarında, sağlık güvencesi olanlarda aşı yaptırma oranı anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur. 65 yaş ve üzerinde diğer yaş gruplarına göre daha düşük bulunmuştur. Araştırma grubunun %18.3'ü erişkin dönemde en az bir doz hepatit B aşısı yaptırmış olup, hepatit B aşısı yaptıranların %48.4'ü üç doz ve üzerinde yaptırmıştır. Eğitim düzeyi lise ve üzerinde olanlarda, sağlık çalışanlarında aşı yaptırma oranı anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur. Erişkin dönemde HPV aşısı yaptıran bireylerin oranı %2.6 olup; kadınlarda, eğitim düzeyi lise ve üzerinde olanlarda, kişi başına düşen aylık gelir düzeyi yüksek olanlarda aşı yaptırma oranı anlamlı derecede daha yüksek bulunmuştur. Çalışmamızda erişkin dönemde hiç aşı yaptırmayan katılımcıların aşı yaptırmama nedenlerine bakıldığında; en sık üç nedenin sırasıyla aşılar hakkında yeterli bilgiye sahip olmama, doktoru tarafından önerilmeme ve gerekli olduğunu düşünmeme olduğu görülmektedir. Sonuçlar: Çalışmamızda erişkin aşılanma oranı ülkemizdeki benzer çalışmalardan yüksek çıksa da, gelişmiş ülkelerdeki aşılanma oranlarının gerisinde olduğu görülmektedir. Erişkin aşılamanın önemi günümüzde daha çok vurgulanmasına rağmen, hala ideal seviyelerde değildir ve erişkin aşılanma oranları oldukça düşüktür. Bireylere bu konuda hekimler özellikle aile hekimleri tarafından yakalanılan her fırsatta aydınlatıcı bilgilendirme yapılması ve daha fazla aşının imkanlar doğrultusunda geri ödeme kapsamına alınması erişkin aşılanma oranlarını olumlu yönde etkileyebilir. Anahtar Kelimeler: erişkin, bağışıklama, farkındalık

Objective: Infectious diseases and related comorbidities can be prevented with vaccines recommended for adulthood. Vaccination has a strategic importance to prevent infectious diseases. In this study, it was aimed to determine and evaluate the awareness of adults aged 18 years and older who applied to PAU Family Medicine Polyclinic and PAU OSB Family Medicine Polyclinic and their current adult vaccination status. Materials and methods: All persons aged 18 and over who applied to PAU Family Medicine Polyclinic and PAU OSB Family Medicine Polyclinic between July 2021 and September 2021 were requested to participate in the survey. To the 493 people who agreed to participate; a questionnaire consisting of 36 questions was applied, 13 of which were sociodemographic questions, 23 of which were for the purpose of evaluating the knowledge level of individuals about adult vaccinations and their adult vaccination status. The conformity of the variables to the normal distribution was examined by visual and analytical methods. Descriptive analyzes were given using the mean and standard deviations for normally distributed variables. Descriptive analyzes were given using median and interquartile range for non-normally distributed variables, and frequency tables for ordinal variables. Variations of the chi-square test were used in categorized groups. Cases with P<0.05 were considered as statistically significant results. Results: A total of 493 volunteers participated in the study, of which %52.9 (n=261) were female and %47.1 (n=232) were male. The mean age of the participants in the study was calculated as 35.06 ± 11.93. It was observed that %16.0 (n=79) of the participants in the study were health personnel. %45.2 (n=223) of the research group stated that they had knowledge about adult vaccines. It was observed that the vaccines most commonly known by the participants in the study were influenza, hepatitis B and tetanus vaccines and they were mostly informed through the doctor. It was observed that %86.4 (n=426) had any adult vaccine and the most frequently administered adult vaccines were tetanus, influenza and hepatitis B vaccines. The rate of vaccination after the age of 18 was found to be significantly higher in people XIV aged 65 and over, married people, healthcare workers, those with health insurance and those with chronic diseases. The rate of those who had pneumococcal vaccination at least once in adulthood was %4.9, vaccination rate was found to be significantly higher in people 65 years of age and older and those with chronic diseases. The rate of getting influenza vaccine is %22.1, the rate of getting influenza vaccine every year is %13.8; vaccination rate was found to be significantly higher in those who have high school education level and above, those who are health workers and those who live in the city center. In our study, %70.4 of the participants had tetanus vaccine at least once in adulthood and %84.1 of them had the vaccine within the last ten years. It has been observed that the most common reason for tetanus vaccination is stab wounds. vaccination rate was found to be significantly higher in married people, healthcare workers, and those with health insurance. It was found to be lower than the other age groups at the age of 65 and over. %18.3 of the participants had at least one dose of hepatitis B vaccine in adulthood and %48.4 of those who had hepatitis B vaccine had three doses or more. Vaccination rate was found to be significantly higher in those with high school education and above and those who were health workers. The rate of individuals who had HPV vaccine in adulthood is %2.6; vaccination rate was found to be significantly higher in women, those with high education level and above, and those with high monthly income per capita. When we look at the reasons for not getting vaccinated in our study, the participants who have never been vaccinated in adulthood; it is seen that the three most common reasons are not having sufficient knowledge about vaccines, not being recommended by the doctor, and not thinking that they are necessary. Conclusions: Although the adult vaccination rate in our study was higher than similar studies in our country, it is seen that it is behind the vaccination rates in developed countries. Although the importance of adult vaccination is emphasized more today, it is still not at ideal levels and adult vaccination rates are quite low. Informing individuals about this issue at every opportunity by physicians, especially family physicians, and including more vaccines within the scope of reimbursement in line with opportunities may positively affect adult vaccination rates. Keywords: adult, vaccination, awareness