Denizli Vali Necati Bilican Çıraklık Eğitim Merkezi'nde okuyan çıraklarda psikoaktif madde kullanımı

Abstract

7. Ülkemizde çocuklarda ve özel bir risk grubu olan çalışan çocuklarda, psikoaktif madde kullanımının ne düzeyde olduğunu ve sağlık sorunlarımız içinde öncelikli bir yerinin olup olmadığını ortaya koyabilecek yeterli sayıda araştırma yoktur. Bu çalışma 1996-1997 eğitim-öğretim yılında Denizli Vali Necati Bilican Çıraklık Eğitim Merkezi'nde okuyan "çırak" ve "aday çırak" çocukların, çalışma yasanıma ilişkin özellikler ve sigara, alkol, uçucu maddeler ve eroin, kokain, esrar, uyku ilaçlan- sakinleştiriciler, uyarıcılar gibi diğer psikoaktif maddelerin kullanım prevalanslarını incelemek amacıyla yapılmıştır. Kesitsel ve tanımlayıcı bir çalışmadır. Veriler anket yöntemi ile toplanmış ve bilgisayarda SPSS programında değerlendirilmiştir. Araştırma grubunun yaş ortalaması 16.02 + 1.41'dir. Çocukların çok erken yaşlarda çalışmaya başladıkları, yasal olarak belirtilen çalışma saatlarinden çok daha uzun çalıştıkları (%81.9'u günde 8 saatten daha fazla çalışıyor), %65.3'ünün yasal haklan olan yıllık izinlerini kullanamadıkları ya da daha kısa süreyle kullanabildikleri; yaşlarına göre almaları gereken asgari ücretin altında bir ücretle çalıştırıldıkları saptanmıştır. Çırakların %68.6'sı sigarayı denemiş ve %44.8'i halen sigara içmektedir. %46.2'si alkollü bir içkiyi denemiş ve %28.6'sı halen alkol kullanmaktadır. Sigara içme ve alkol kullanma erkeklerde kızlardan yüksektir (p<0.05). Çalışmaya başlama yaşı ile sigara içme arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamış (p>0.05), ancak alkol kullanma arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p<0.05). Uçucu madde kullanma prevalansı %5.3'tür ve en sık benzin, tiner, yapıştırıcılar tercih edilmektedir. Uçucu madde kullananların %35.6'sının arkadaşları da uçucu madde kullanmaktadır. Uçucu madde kullananlar en sıklıkla döşemecilik (%12.0), motorculuk (%7.2), konfeksiyon (%7.0) iş kollarında çalışmaktadırlar. Uyuşturucu/uyarıcı madde kullanım prevalansı %2.3'tür ve bu maddeler içinde en sıklıkla sakinleştiriciler-uyku ilaçlan (%65.1), eroin (%23.3), kokain (%21.0) kullanılmaktadır. Yaş ile uyuşturucu/uyana madde kullanımı doğru orantılı olarak artmaktadır (p<0.05). Ana-babalarıyla iyi geçinemeyenlerde, yaptığı işi sevmeyenlerde, işyerinde korkutulan-baskı görenlerde sigara içme, alkol, uçucu ve 115uyuşturucu/uyana madde kullanımı yüksektir (p<0.05). Çıraklarda multipl psikoaktif madde kullanımının yaygın olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak çıraklarda sigara, alkol, uçucu madde kullanım oranlarının yüksek olduğu, ancak uyuşturucu/uyarıcı maddeler adı allında incelediğimiz eroin, kokain, esrar gibi diğer psikoaktif maddelerin kullanım oranlarının, özellikle gelişmiş ülkelerin çocuklarında yapılan çalışmalarla kıyaslandığında henüz yüksek oranlarda olmadığı görülmektedir. 116

8. SUMMARY In Turkey, there are very few studies about psychoactive drug abuse in children and especially child labour as a risk group. The study has been performed at Denizli Necati Bilican Apprenticeship Education Center. Apprentice and apprentice candidates' working conditions, prevalence of smoking, alcohol abuse, volatile, heroine, cocain, opium, sedative, and tranquilizers and stimulant drug abuse was investigated. It's a cross-sectional and descriptive study. Data was collected with questionnaire method and was evaluated with computerized SPSS Version 5.0 Proggramme. Mean age of the group was 16.02+/-1.41. The children had begun working at very early ages and worked longer than legal working hours (81.9% worked more than 8 hours), 65.3% didn't use their legal vacation and received lower salaries than minimum wage for their age. 68.6% of the apprentices had tried smoking and 44.8% is smoking at the present time. 46.2% had tried alcohol and 28.6% has been using alcohol. Smoking and alcohol drinking ratio is significantly higher for boys (p<0.05). Age of beginning to work and smoking has not found to be statistically relevant (p>0.05). However; there is a statistically significant relation between alcohol drinking and age of beginning to work (p<0.05). Volatile substances using prevalence is 5.3% and most frequently benzene, thinner, glue were preferred and 35.6% of these childrens' friends also used volatile substances. Most of these volatile substance abusers worked at furnishing (12 %), motor car repair (7.2%) and ready-made clothes (7.0%). Sedative and stimulating drug abuse prevalence is 2.3% and mostly sedative- hypnotic drugs (65.5%), heroin (23.3%), cocain (21.0%) are used. There is a statistically significant relation between age and sedative /stimulant drug abuse (p<0.05). Smoking, alcohol drinking, volatile and sedative / stimulant drug abuse is especially high among children who have family problems, who dislike their work and who are mistreated at work (p<0.05). Apprentices have been shown to use multiple psychoactive drugs. As a result in this study, smoking, alcohol and volatile drug abuse rate has been found to be high among apprentices however sedative/stimulating substances 117such as heroine, cocain, opium, and other psychoactive substance abuse ratio is not at present time as high as in the studies that comprise children of developed contries. 118