Mardin ilindeki su kaynaklarında Cryptosporidium parvum’un varlığının araştırılması

Abstract

Cryptosporidium türleri dünya çapında yaygın olarak bulunan ve ishale neden olan etkenler arasında önemli bir yere sahip olan protozoon parazittir. Cryptosporidium; immünsüpresif hastalarda ağır ishallere hatta ölümlere neden olabilmektedir. Ayrıca Cryptosporidium’un bulaşma yollarından birinin içme suları olması nedeniyle halk sağlığını da tehdit edebilmektedir. Bu tez çalışmasında Mardin ilindeki su kaynaklarında Cryptosporidium varlığının araştırılarak elde edilecek verilerin, kontamine su kaynaklarının kullanımının engellenmesi için gerekli önlemlerin alınması konusunda yol gösterici olması amaçlanmıştır. Bu tez çalışmasında Nisan ve Mayıs 2022 tarihleri arasında Mardin ili çevre sularından toplanan 56 su numunesinde Cryptosporidium’un varlığının saptanması için iki çeşit yöntem kullanılmıştır. İlk olarak su numunelerinden elde edilen preparatlar kinyoun asit-fast boyama, negatif boyama ve safranin-metilen mavisi boyama yöntemi ile boyanarak ışık mikroskobunda incelenmesi ile ookistlerin varlığı araştırılmıştır. İkinci olarak su numunelerinde immünokromatografik hızlı kaset test ile Cryptosporidium özgül antijeni aranmıştır. Elde edilen sonuçlar karşılaştırılarak söz konusu yöntemlerin Cryptosporidium varlığının tespitine katkı sağlayıp sağlamadığı araştırılmıştır. Yapılan tez çalışması ile toplanan 56 su numunesinden kinyoun asit-fast ile boyanan 5 adet numunede (%8,92) pozitiflik saptanırken; negatif boyama, safraninmetilen mavisi boyama ve hızlı kaset test yöntemi ile 2 adet numunede (%3,57) pozitiflik saptanmıştır. Sonuç olarak; Mardin ili çevresel su kaynaklarından yüzeyel yayılan sularda Cryptosporidium kontaminasyonuna rastlanmıştır. Su numunelerinde Cryptosporidium tespiti için en uygun boyama yönteminin kinyoun asit-fast yöntemi olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca özgül antijen arayan diğer tanı testlerine göre daha düşük maliyette olan hızlı kaset test yönteminin sadece parazit titresi yüksek olan örneklerde Cryptosporidium varlığının hızlı bir şekilde tespitine katkı sağladığı görülmektedir.

Cryptosporidium species are common protozoan parasites worldwide and have an important place among the agents that cause diarrhea. Cryptosporidium can cause severe diarrhea and even death in immunosuppressed patients. It also threatens public health due to drinking contaminated water. In this thesis study, it was aimed to investigate the presence of Cryptosporidium in the water resources in Mardin and to use the data obtained as a guide to take necessary precautions to prevent the use of contaminated water resources. In this thesis, two different methods were used to detect the presence of Cryptosporidium in 56 water samples collected from the surrounding waters of Mardin between April and May 2022. Firstly, the presence of oocysts in water samples were examined by kinyoun acid-fast staining, negative staining, and safranin-methylene blue staining method under a light microscope. Secondly, the immunochromatographic rapid test casette was used to detect Cryptosporidium-specific antigens in water samples. By comparing the test results, it was investigated whether these methods contribute to the detection of Cryptosporidium. Among the 56 water samples, five samples (8.92%) stained with kinyoun acidfast had Cryptosporidium, and two samples (3.57 %) analyzed by negative staining, safranin-methylene blue staining, and immunochromatographic rapid test casette had Cryptosporidium. In conclusion, Cryptosporidium contamination was found in surface water from environmental water resources in Mardin. The kinyoun acid-fast method was found to be the most suitable staining method for detecting Cryptosporidium in water samples. Besides, the rapid casette test method, which is more cost-efficient than other antigen diagnostic tests, contributes to the rapid detection of Cryptosporidium presence only in samples with high parasite titer.