Asur ticaret kolonileri çağında Konya Karahöyük çanak çömleği

Abstract

Konya Karahöyük MÖ III. ve II. binyılda Orta Anadolu’nun en büyük höyüklerinden biridir. Höyükte 1953-1992 yılları arasında Ord. Prof. Dr. S. ALP tarafından arkeolojik kazılar yapılmıştır. MÖ II. binyılın ilk çeyreğinde Asurluların Anadolu’da kurduğu uluslararası ticaret ağına dahil olan höyükte yapılan kazılarda IV-I. tabakalar Asur Ticaret Kolonileri Çağı’na tarihlendirilmiştir. Arkeolojik kazılarda elde edilen bazı buluntular Konya Karahöyük’ün bu ticari sistem içerisindeki önemli istasyonlardan biri olduğunu ortaya koymaktadır. Söz konusu buluntular mühür, mühür baskıları, bazı metal ve kemik eserler ile fayans eserlerden oluşmaktadır. Diğer yandan yerleşim yerleri ile ilgili değerlendirmelerde en önemli verilerden biri olan, yerleşim yerlerin kronolojisini, kültürel, sosyal ve ekonomik yapısını ve farklı bölge ve kültürlerle ilişkilerin tespitinde önemli ipuçları barındıran çanak çömlekler çalışılmamıştır. Bu tez çalışmasında söz konusu çanak çömlekler değerlendirilmiştir. Böylece günümüze kadar sadece yüzey araştırmalarından bilinen Konya Ovası Asur Ticaret Kolonileri Çağı çanak çömlek kültürü, Karahöyük’te arkeolojik kazılar ile ortaya çıkarılan çanak çömlekler üzerinden tanımlanma olanağına kavuşmuştur. Elde edilen sonuçlar Konya Karahöyük’ün en yoğun ilişkilerinin Orta Anadolu kentleri ile olduğunu, Mezopotamya ile de ilişkilerinin bulunduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca özellikle Geç Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda İç Batı Anadolu kentleri ile de yoğun temasların varlığı görülmektedir. Genel olarak Konya Karahöyük çanak çömleğinin döneminin eğilimlerini yansıttığını ancak kendine has bazı uygulama ve formlarla özgün bir çanak çömlek geleneği ortaya koyduğunu söylemek mümkündür.

Konya Karahöyük was one of the largest mounds of Central Anatolia during the 3rd and 2nd Millennia B.C. Professor-in-Ordinary Dr. S. Alp conducted archaeological excavations in the mound between 1953 and 1992. During these excavations conducted in the mound which had been part of the international trading network established by the Assyrian in the first quarter of the II. Millennium B.C., strata IV-I. were dated to the Old Assyrian Trade Colonies Period. A number of finds obtained during the archaeological excavations indicate that, Konya Karahöyük was one of the most important stations of this trading system. The aforementioned finds comprise seals, seal impressions, several metal and bone artifacts, and faience objects. However, despite constituting a most significant data for the evaluation of settlements and providing vital clues for the detection of the chronology and the cultural, social and economic structure of the settlement and its relations with various regions and cultures, the pottery has hitherto remained unexamined. This thesis focuses on the evaluation of the pottery in question. This way, the pottery culture of the Old Assyrian Trade Colonies Period in the Konya Plains, which has come to be known only from surface surveys until today, can be defined through the pottery that were unearthed during the archaeological excavations carried out in Karahöyük. The results demonstrate that Karahöyük maintained the most intensive relationship with Central Anatolian cities, in addition to certain connections to Mesopotamia. Furthermore, close contact with Western Central Anatolian cities are evident, especially during the Late Assyrian Trade Colonies Period. It can be noted that the pottery of Konya Karahöyük reflects the trends of its particular period in a general sense, as well as representing a unique pottery tradition with its distinctive application methods and forms.