TURİZM ODAKLI BÜYÜME HİPOTEZİNİN YAPISAL KIRILMALAR İLE SINANMASI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Abstract

Bu çalışmanın amacı, turizm odaklı büyüme hipotezi kapsamında Türkiye’de ekonomik büyüme ile turizm gelirleri arasındaki ilişkinin yapısal kırılmaları dikkate alan testler yardımıyla incelenmesidir. Bu kapsamda, Ocak 2005-Aralık 2019 dönemine ait sanayi üretim endeksi, turizm gelirleri ve reel efektif döviz kuru aylık verileri ele alınarak Fourier yaklaşımına dayalı nedensellik ve eşbütünleşme testlerinden yararlanılmıştır. Nedensellik analizinde yapısal kırılmayı dikkate almayan Granger nedensellik testinin aksine yapısal kırılmayı dikkate alan Fourier nedensellik testlerinin sonuçları, turizm gelirlerinden ekonomik büyümeye tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu bulgusunu ortaya koymuştur. Benzer şekilde, eşbütünleşme analizinde de kırılmayı dikkate almayan Johansen testinin aksine Fourier Johansen testi ile ekonomik büyüme, turizm gelirleri ve reel döviz kuru arasında uzun dönem dengenin varlığı tespit edilmiştir. Ayrıca uzun dönemli eşbütünleşme tahmini, turizm gelirlerinin ekonomik büyüme üzerinde pozitif ve istatistiki olarak anlamlı bir etkisinin olduğunu göstermiştir. Bu bulgu, turizm gelirlerinin ekonomik büyüme için önemli bir faktör olduğunu ve turizme yapılacak yatırım ve teşviklerin Türkiye’nin ekonomik büyüme performansını olumlu etkileyeceğini ifade etmektedir.