Şehiriçi ışıklı ve dönel kavşak uygulamalarının performans kriterlerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Ülkemizde şehiriçi ulaşım ağlarında yaşanan trafik sıkışıklığı ve buna bağlı olarak oluşan gecikmeler yoğun olarak kavşaklarda meydana gelmektedir. Farklı yönlerden gelen trafik akımlarının ortaklaşa kullanmak zorunda oldukları yol alanları olarak tanımlanan kavşaklar, günümüzde çoğunlukla eşdüzey olarak hizmet vermektedirler. İstatistiklere göre şehiriçi yollarda meydana gelen gecikmelerin büyük bir bölümü bu tip kavşaklarda meydana gelmektedir. Bu nedenle şehiriçi ulaşımın etkin olarak sağlanabilmesi için eşdüzey kavşakların analiz edilmesi ve performanslarının artırılması amacıyla bir takım düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Eşdüzey kavşaklar kullanılan kontrol mekanizmalarına bağlı olarak sınıflandırılmakla birlikte, en çok kullanılan tipleri ışıklı kavşaklar ve özellikle son yıllarda ülkemizde kullanım alanı bulmaya başlayan dönel kavşaklardır. Bu çalışmada Denizli ilinde bulunan ve ışıklı kavşak olarak hizmet veren Emniyet kavşağı çalışma alanı olarak seçilmiş ve VISSIM benzetim yazılımı kullanılarak modellenmiştir. Söz konusu kavşağın mevcut durumu ortalama taşıt gecikmesi ve hız parametreleri dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın amaçlarından biri olan kavşak kontrol türünün değiştirilmesi durumunda kavşak performansının nasıl değişeceğinin araştırılması amacıyla söz konusu kavşak, dönel kavşak olarak tasarlanarak VISSIM yazılımında analizler yapılmıştır. Ayrıca trafik hacim, ağır taşıt ve sola dönüş oranları değerlerinin kademeli olarak artırılması senaryoları altında analizler yapılmış ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonunda uygun eşdüzey kavşak türünün seçilmesi konusunda yerel yönetimlere tavsiye niteliğinde değerlendirmeler yapılmıştır.